Samenvatting

Sinds 2009 is in Nederland een duidelijke groei te zien in het aantal coaching-, therapie- en trainingssessies waarbij dieren worden ingezet bij interventies. Deze sessies hebben als doel om mensen met sociale, fysieke en/of mentale problemen te ondersteunen waardoor er verbeteringen kunnen ontstaan op fysiek, emotioneel, sociaal of cognitief vlak. Zowel de vraag naar als aanbod van dierondersteunde interventies metpaarden is in de laatste decennia sterk toegenomen. Deze trend werd bevestigd in 2019 in het rapport ‘Dierbare Hulpverleners’ van De Raad voor Dierenaangelegenheden (RDA). Het aantal paardencoaches in Nederland is gegroeid van ongeveer 200 in 2011 naar meer dan 1000 paardencoaches in 2023. Ook het aantal maneges dat aangepast of herapeutisch paardrijden aanbiedt is fors gestegen. Met deze enorme groei in de sector neemt ook de behoefte aan professionalisering toe zoals kwalitatieve opleidingsinstituten die aandacht besteden aan dierenwelzijn, diergezondheid, diergedrag en het risico op zoönosen. Deze ontwikkeling heeft geleid tot ISAAT1 en IAHAIO2-goedgekeurde criteria voor opleidingen tot paardencoach en therapeut die zijn opgenomen in het AAI3 kwaliteitsregister. Om het gebruik van dieren in dierondersteunde interventies te rechtvaardigen is het niet alleen van belang dat de bijdrage van deze dieren aantoonbaar effectief is, maar ook dat ze duurzaam, met goed onderbouwde werkwijzen worden ingezet zodat het welzijn gewaarborgd blijft. Dit vraagt een continue afweging tussen het nut voor de mens en de potentiële impact op het welzijn van het dier. Maar hoe worden paarden precies ingezet in coach- en herapiesessies? Wat is de impact van deze sessies op het paard en wat vinden we acceptabel? Welke praktische tools kunnen coaches, therapeuten en instructeurs zelf, direct in de praktijkgebruiken om het welzijn van de paarden in de gaten te houden tijdens het werk? Naar aanleiding van deze vragen is er in 2021 een tweejarig onderzoek gestart naar het welzijn van coachen therapiepaarden. Dit onderzoek is uitgevoerd door het lectoraat Human-Animal Interactions van Aeres Hogeschool Dronten, in samenwerking met partners uit het werkveld en gesubsidieerd door Regieorgaan Stichting Innovatie Alliantie (Regieorgaan SIA). Dit onderzoek had als doel om:1. Inzicht te krijgen in hoe paarden de coach- en therapiesessies beleven.2. Een digitaal trainingspakket te ontwikkelen waarmee coaches, instructeurs en therapeuten gedragingen en gemoedstoestanden bij paarden kunnen herkennenin het werkveld.3. Bewustwording te creëren in de sector door tijdens het onderzoek coaches, instructeurs en therapeuten in het werkveld op te leiden door middel van het digitale trainingspakket en gedrag te laten observeren.4. Praktische handvaten te delen om het welzijn van de coach- en therapiepaarden goed te kunnen inschatten en te waarborgen.