Samenvatting

In dit onderzoek is onderzocht hoe reclasseringswerkers werkalliantie tot stand zouden kunnen brengen om een bijdrage te kunnen leveren aan de motivatie van licht verstandelijk beperkte cliënten (hierna: ‘LVB-cliënt’), zodat gedragsverandering gerealiseerd kan worden. Dit onderzoek is tot stand gekomen naar aanleiding van diverse praktijkvoorbeelden waar gebrek aan aansluiting werd ervaren door zowel de reclasseringswerkers als de LVB-cliënten, waar interventies en trajecten zijn mislukt en LVB-cliënten recidiveerden. LVB-cliënten melden zich zeer regelmatig bij de Reclassering. Volgens de auteur sluit de huidige aanpak c.q. benadering van reclasseringswerkers met betrekking tot LVB-cliënten niet altijd voldoende aan bij het begripsniveau en de belevingswereld van de cliënt. Dit begint al bij het eerste gesprek, dat volgens de standaardprocedure wordt gevoerd en vol zit met juridische termen, moeilijke zinnen, vakjargon en afkortingen. Het niet (echt) kunnen begrijpen van wat er wordt gezegd met daarbij de bijbehorende gevoelens van falen en onmacht, is geen goede start om een werkalliantie op te kunnen bouwen tussen de reclasseringswerker en de LVB-cliënt. De werkalliantie is juist zeer relevant gebleken voor motivatie en uiteindelijk gedragsverandering van de LVB-cliënt. Uit onderzoek blijkt dat het signaleren van een LVB bijzonder ingewikkeld is, doordat cliënten met een LVB zich vaak zelfredzaam presenteren. Daarnaast zou de diversiteit van de problematiek eraan ten grondslag liggen dat er geen specifiek beleid ontstaat. Dit zorgt voor onwetendheid en gebrek aan kaders en richtlijnen bij reclasseringswerkers. Dit probleem is door middel van een kwalitatief onderzoek onderzocht waarbij twee experts, twee reclasseringswerkers en twee LVB-cliënten zijn geïnterviewd. Deze gegevens zijn geanalyseerd en worden naast de literatuur als data gebruikt om het vraagstuk tegen het licht te houden. Gaandeweg het onderzoek werd duidelijk dat er veel meer factoren ten grondslag liggen aan de tekortkomingen die vanuit beide partijen worden ervaren. Twee factoren sprongen er in het bijzonder uit en zullen hieronder kort worden toegelicht. 90% van de cliënten wil een huis, werk en een man of vrouw, dit blijkt zowel uit de literatuur als uit de uitspraken van mijn respondenten. Het knelpunt zit hem in de verwachtingen, beperkingen en behoeftes. Wanneer deze niet duidelijk zijn door onbegrip, onmacht, onwil of onvermogen ontstaat er ruis en wordt dit doel mogelijk niet haalbaar. Om dit wel te kunnen realiseren werk je samen aan een vertrouwensband waarbij je beiden met dezelfde intenties deze doelen probeert te bereiken. Met dit onderzoek wil de auteur een bescheiden bijdrage leveren aan de beroepspraktijk door inzicht te creëren in het feit dat iedereen anders leert, anders denkt, andere normen en waarden heeft en anders in het leven staat. LVB-cliënten zullen minder snel overvraagd worden als er gesignaleerd wordt dat er gekampt wordt met beperkingen. Reclasseringswerkers kunnen LVB-cliënten beter bedienen en zichzelf verantwoorden tegenover het Openbaar Ministerie (hierna: ‘OM’). De organisatie streeft naar het terugdringen van recidive door bewustwording omtrent LVB-problematiek in de strafrechtketen. De belangrijkste bevinding die naar voren is gekomen uit dit onderzoek is dat men pas – echt – een verbinding kan aangaan met elkaar indien er sprake is van meerdere raakvlakken tussen partijen. Echter, omdat iedereen anders is, zal het vaak voorkomen dat men niet dezelfde raakvlakken heeft, wat niet per se als probleem hoeft te worden aangemerkt.