Samenvatting

Klimaatverandering verergert de problemen die een plant ervaart door biotische stress, zoals hitte, droogte en hoog water. Planten ervaren de grootste negatieve effecten door droogte, vooral op de hoge zandgronden in Zuid-Nederland waar watertekort een structureel probleem is. Door het verondiepen van sloten wordt water langer vastgehouden op de plek waar het valt en niet meteen afgevoerd. Om een meerwaarde te creëren voor de agrariër kan in de verondiepte sloot een gras- en kruidenmengsel ingezaaid worden, die bovendien de biodiversiteit kan verhogen. Het is echter niet bekend of de planten in een mengsels bestand zijn tegen langdurige natte en droge omstandigheden. Om te onderzoeken wat het effect is van een natte en droge periode op verschillende mengsels in verschillende verhoudingen, zijn mengsels met verschillende wortelstelsels twee weken onder water gezet of hebben ze één week geen water gekregen. Uit het onderzoek is gebleken dat een mengsel met verschillende wortelstelsels er niet voor zorgen dat het mengsel toleranter wordt voor natte en droge omstandigheden. Echter heeft een periode van droogte een groter negatief effect op de droge stof opbrengst, overleving en herstel van de verschillende mengsels in verschillende verhoudingen, dan een natte periode. Ook was visueel te zien dat de wortels die een droogte periode hebben gehad een slechte wortelontwikkeling hadden. Bij het verondiepen van sloten is het echter minder van belang dat de vegetatie een droge periode kan doorstaan, omdat de verondiepte sloot minder last van extreme droogte zal hebben.Hoewel de mengsels een natte periode overleven, valt het op dat het herstel veel langzamer is dan bij de mengsels die naar behoefte water hebben gekregen. Dit betekent dat een mengsel in de praktijk minder productie zal leveren na een natte periode. Het zal geen probleem opleveren als de functie van de verondiepte sloot biodiversiteit verhogen is, wel als de verondiepte sloot beweid wordt. Om deze reden wordt het gebruik van de mengsels met veel kruiden aangeraden.Om in kaart te brengen welke invulling van een verondiepte sloot in de teeltrotatie van een agrariër past, is voor dit project een literatuuronderzoek uitgevoerd. Verschillende voorwaarden waar de vegetatie aan moet voldoen om in een verondiepte sloot neergezet worden zijn uitgewerkt. In het literatuuronderzoek is naar voren gekomen dat boekweit het meest geschikt is om in een erondiepte sloot te zetten. Deze plant is tolerant voor een natte en droge periode, trekt veel nuttige insecten aan en is resistent tegen plagen. Echter is niet bekend welke schadelijke aaltjes boekweit kan aantrekken en dit moet dus verder onderzocht worden.Uit interviews met vijf agrariërs bleek dat zij bereid zijn om sloten te gaan verondiepen, mits er een noodoplossing is bij hevige neerslag. Daarnaast is een lange termijn visie gewenst voor een effectieve vruchtwisseling en duurzame landbouwpraktijken. Uit het project is gebleken dat een gras-kruidenmengsel de best invulling is voor een verondiepte sloot. Hierin moet de keuze voor het mengsel bij de agrariër liggen, omdat de wensen hiervoor erg bedrijfsafhankelijk zijn. Aanbevolen wordt om een vervolgonderzoek te doen waarbij de verschillende mengsels in een natuurlijke situatie worden getest. Hierdoor kunnen de wortels volledig ontwikkelen.