Samenvatting

In de periode van Februari 2016 tot juni 2016 is er onderzoek gedaan naar ‘Het terugdringen van overlast veroorzaakt door personen met een dubbele - of een triple diagnose’. Het projectgebied van het onderzoek bestaat uit Oost-Nederland. Het onderzoek is uitgevoerd vanuit de gemeente Apeldoorn.
 
Het onderzoek kanworden omschreven als een exploratief onderzoek, met als doel inventariseren en verkennen. Allereerst is er een uitgebreide literatuurstudie uitgevoerd. Vervolgens zijn er vanuit het veldonderzoek meerdere professionals en experts, die nauw betrokken zijn bij het vraagstuk en de doelgroep, geïnterviewd.
 
De primaire aanleiding van het onderzoek is dat Nederland de laatste jaren een toename van het aantal incidenten veroorzaakt door zogenaamde verwarde personen. In dit onderzoek wordt echter gesproken over ‘overlastgevende personen’. De reden hiervoor is dat verwarde personen, niet per definitie overlast veroorzaken. Dit onderzoek moet ertoe bijdragen dat de regio Oost-Nederland meer inzicht krijgt in de verschillende mogelijkheden waarmee andere regio’s omgaan met het beheersen en voorkomen van incidenten die de openbare orde en veiligheid kunnen aantasten, veroorzaakt door overlastgevende personen. De volgende probleemstelling staat centraal in dit onderzoek: ‘In hoeverre kunnen bekende interventie strategieën en expertise bijdragen aan het vergroten van de expertise en het verbeteren van de huidige werkwijzen van de regio Oost-Nederland ten aanzien van het verminderen van incidenten veroorzaakt door overlastgevende personen?’
 
Overlastgevende personen zijn onderdeel van een doelgroep met een complexe problematiek op meerdere leefgebieden. De overlastgevende persoon is dubbel of soms zelfs triple gediagnosticeerd. Dit in combinatie met een vaak zorgmijdend karakter, vraagt van betrokken organisaties dat zij de overlastgevende persoon centraal stellen bij de aanpak.
 
Hieronder volgen de belangrijkste conclusies en aanbevelingen die voortkomen uit het onderzoek.
 
Door zorg en hulpverlening laagdrempelig te maken en maatwerk te leveren op persoonsniveau, kan overlast worden teruggedrongen. De behoeften van de overlastgevende persoon zijn doorgaans niet veranderbaar, het aanbod van betrokken organisaties wel. Hierdoor moeten betrokken organisaties zorg en hulp bieden die overeenkomt met de behoeften van het individu. Dit kan bereikt worden door goed zicht te hebben op de daadwerkelijke hulpvraag van de overlastgevende persoon. Vaak blijkt dat organisaties erg gericht zijn op het behandelen van een specifieke diagnose, terwijl dit er vaak voor zorgt dat er te weinig oog is voor de daadwerkelijke hulpvraag van de doelgroep. Daarnaast zijn schotten tussen organisaties een belemmering, die er in de praktijk vaak toe leiden dat hulpverlening niet voldoende geïntrigeerd behandeld, terwijl dit vaak wel gewenst is bij een dubbele – of een triple diagnose. Door middels een netwerk van experts vanuit verschillende disciplines een gezamenlijk persoonsgerichte aanpak te ontwikkelen, kan beter voorzien worden in de daadwerkelijke behoefte van de overlastgevende persoon. Het is essentieel om de actuele levenssituatie van de overlastgevende persoon te kennen. Dit kan bereikt worden door veel te werken op straatniveau. Dit houdt in dat hulpverleners dagelijks in contact staan met de overlastgevende persoon. Hierdoor kan een goed beeld ontstaan van de actuele ontwikkelingen in het leven van de overlastgever. Factoren die ervoor zorgen dat een individu overlast gaat geven komen hierdoor aan het licht, dit is erg waardevolle informatie. Deze informatie, in combinatie met het creëren van een netwerk, zowel op straatniveau als op een hoger niveau, zorgt ervoor dat er passende zorg en hulp geboden kan worden. Hierdoor neemt overlast af. Wanneer hulpverleners d