Samenvatting

Dit onderzoeksrapport is geschreven in opdracht van de gemeente Zwolle. De gemeente Zwolle kampt met mogelijke verspreiding van verontreinigd grondwater. Om de verspreiding van deze veront­reinigingen gebiedsgericht te kunnen aanpakken is het Gebiedsbeheerplan Zwolle Cen­traal (GZC) op­gesteld. Bij de opstelling van het gebiedsbeheerplan was geen rekening gehouden met de veranderin­gen van het klimaat en de maatregelen die in dat kader worden genomen, zoals infiltratievoorziening­en. Is het gebiedsbeheerplan eigenlijk wel “klimaatbestendig”? Het onderzoek richtte zich op twee hoofdaspecten, namelijk klimaataspecten en fysieke aspecten. Deze aspecten zijn concreet de water­standen in de IJssel en Vecht, de hoeveelheid neerslag in Zwolle, de waterstanden in het IJsselmeer en de afkoppeling van hemelwater.
De klimaataspecten zijn niet of nauwelijks beïnvloedbaar door de gemeente Zwolle, omdat het komt door globale klimaatverande­ring. In het geval van de stijging van het peil van het IJsselmeer is de invloed beperkt, omdat het peil door de Rijksoverheid wordt vastgesteld. Een fysiek aspect is het af­koppelen van hemelwater van het riool. Dit is een maatregel dat direct door het beleid van de gemeen­te Zwolle kan worden bepaald. Alle as­pecten hebben een gezamenlijk effect dat centraal staat in dit onderzoek en dit rapport, namelijk mogelijke onge­wenste verspreiding van de grondwaterveront­reiniging. Dit effect ontstaat door druk op het grondwater en deze druk versnelt de grondwaterstro­ming.
Om te bepalen of het GZC klimaatbestendig is, zijn voor de vier onderzochte aspecten drie scenario 's onderzocht. Dat zijn een minimum scenario waarin alle veranderde waarden het laagst zijn gesteld, een maximum scenario waarin de meest extreme verwachtingen zijn opgenomen en het realistische sce­nario waarin de meest waar­schijnlijke verwachtingen zijn opgenomen.
De probleemstellingin het onderzoek luidt: “In welke mate is het GZC, waarin verontreinigd grondwa­ter gebiedsgericht aangepakt wordt, besten­dig tegen veranderende klimaataspecten en fysieke aspec­ten in de periode tot 2050 en welke mo­gelijkheden zijn er om het GZC klimaatbestendig te maken in de periode tot 2050, wanneer het GZC niet klimaatbe­stendig blijkt?”
Tijdens het onderzoek is gekeken naar de huidige situatie van het GZC. Dit vormt het uitgangspunt waartegen de scenario 's worden beoordeeld. De scenario´s zijn be­paald aan de hand van interviews en bureauonderzoek. Dit is geanalyseerd en beoordeeld is of ieder scenario klimaatbe­stendig is. Dit rapport geeft de analyses en resultaten weer.
Conclusies
Het GZC is niet bestendig in twee maximale scenario’s, namelijk in het geval dat het peil van het IJs­selmeer toch wordt verhoogd met 1,5 meter en in het geval er meer dan 80% van het hemelwater zou worden afgekoppeld. In alle andere situaties is het GZC bestendig tegen de effecten van de klimaat­verandering en de veranderende fysieke aspecten. Het verhogen van het IJsselmeerpeil met 1,5 meter is echter om meerdere redenen geen haalbare optie en daardoor geen reëel scenario.
Omdat het maximale scenario voor de verhoging van het IJsselmeerpeil geen reële optie is, hoeft de gemeente Zwolle geen aanpassingen te doen in het GZC als het gaat om de peilstijging van het IJs­selmeer. Dan blijft over dat moet worden gewaakt voor een te hoge afkoppeling van hemelwater.
Een IJsselmeerpeilstijging van 1,5 meter, zoals de commissie Veerman als mogelijkheid heeft genoemd, is onhaalbaar en zeer gevaarlijk voor het verontreinigd grondwater in de binnenstad van Zwolle. Een verhoging met 1,5 meter zal ook grote gevolgen hebben voor de IJssel en de Vecht. De beste optie om een te grote verhoging van het IJsselmeerpeil te