Samenvatting

In opdracht van het Groninger Instituut voor Archeologie is dit onderzoek uitgevoerd in het kader van een afstudeerproject voor de studie Archeologie aan Saxion Hogeschool te Deventer. Het doel van het onderzoek is het evalueren van verschillende methoden die gebruikt kunnen worden voor het presenteren van een digitale driedimensionale reconstructie van het onderzoeksgebied Zeijen – Noordse veld. Aan de hand van deze evaluatie is een aanbeveling voor het presenteren van digitale modellen van cultureel erfgoed opgesteld. Om dit doel te bereiken is eerst een digitale reconstructie van het onderzoeksgebied Zeijen – Noordse veld vervaardigd. Deze reconstructie is vervolgens door middel van verschillende methoden gepresenteerd. Aan de hand van een kwalitatief onderzoek zijn deze presentatiemethoden gewaardeerd om tot een aanbeveling te komen voor het archeologisch werkveld. Om dit doel te bereiken is een hoofdvraag opgesteld. Deze hoofdvraag is opgedeeld in meerdere deelvragen die zijn onderverdeeld in micro-, meso-, en macroniveau. De hoofdvraag luidt: In hoeverre is er bij het overbrengen van kennis aan en het inzichtelijk maken van het onderzoeksgebied Zeijen – Noordseveld voor de doelgroep een voorkeur voor tweedimensionale of driedimensionale visualisatie?
Het onderzoek is ingedeeld in drie verschillende fases: de voorbereidingsfase, uitvoeringsfase, en uitwerkingsfase. In de voorbereidingsfase is een literatuuronderzoek uitgevoerd om informatie te verzamelen waarmee in de uitvoeringsfase een verantwoord driedimensionaal model van het onderzoeksgebied gecreëerd is. Verder is in de uitvoeringsfase een kwalitatief onderzoek uitgevoerd waarvan de vergaarde data in de uitwerkingsfase is geanalyseerd.
De voorbereidingsfase bestond uit het uitvoeren van een literatuuronderzoek om inzicht te krijgen in de archeologie en het landschap van het onderzoeksgebied, de meest toepasbare presentatiemethoden voor het presenteren en communiceren van digitale driedimensionale modellen en informatie in de archeologie, en de meest toepasbare software voor het creëren van een driedimensionaal model.
Op basis van de resultaten van dit literatuuronderzoek is in de uitvoeringsfase een driedimensionaal model van het onderzoeksgebied in de IJzertijd opgesteld. Dit model is gebaseerd op H.T. Waterbolk 's interpretatie van de archeologische resten in het onderzoeksgebied, aangevuld door hypothese. Het model is hierna vastgelegd conform de presentatiemethoden die in de voorbereidingsfase opgesteld zijn. Deze methoden zijn tijdens interviews getoond aan personen uit de doelgroep, namelijk bezoekers van het Drents museum. Hierbij is aan de bezoekers gevraagd om de verschillende methoden te waarderen.
De resultaten van deze interviews zijn in de uitwerkingsfase geanalyseerd. Hieruit bleek dat de doelgroep een duidelijke voorkeur heeft voor het waarnemen van de gepresenteerde data via een animatie. De afbeelding van het onderzoeksgebied in orthografische projectie vanuit bovenaanzicht is door de deelnemers als de slechtste methode gewaardeerd. Verder hebben afbeeldingen uit vast perspectief en een interactief model een gelijkwaardige waardering gekregen, waarbij in de waardering voor de afbeelding vanuit vast perspectief echter meer overeenstemming was dan in de waardering van het interactieve model. Aan de hand van deze informatie is een aanbeveling aan het werkveld opgesteld. Aanbevolen wordt om, indien mogelijk, driedimensionale modellen weer te geven in een animatie met begeleidende tekst of audio.