Samenvatting

Door dit onderzoek hebben wij ons beeld – of en in welke mate kunstvak studenten zich met thuiskunst bezig houden – fors moeten bijstellen. Alle door ons geïnterviewde studenten
in het HBO kunstvakonderwijs (AHK opleiding Moderne Theaterdans en ArtEZ opleiding Theaterdocent in Arnhem) blijken zich buiten hun opleiding actief en/of receptief bezig te houden met een grote variëteit aan kunstzinnige activiteiten. Een breed scala aan kunstdis- ciplines wordt beoefend buiten de kunstdiscipline om waarvoor ze worden opgeleid – als toekomstige professional, theaterdocent dan wel hedendaagse danser.
In het onderzoek hebben we ons gericht op welke vormen van thuiskunst de studenten beoe- fenen (actief en receptief), en wat hun drijfveer is. Ook hebben we onderzocht op welke ma- nier zij een verbinding maken tussen hun thuiskunst en het onderwijs. In een online enquête hebben we een aantal docenten van beide kunstvakopleidingen bevraagd naar hun kennis van de thuiskunst van de studenten, en op welke manier zij een verbinding maken in hun lessen met de thuiskunst van de studenten.
Als actieve vormen van thuiskunst beoefenen de door ons geïnterviewde studenten: gamen, Dungeons & Dragons (life game), taarten bakken & decoreren, tekenen & schilde- ren, fotograferen, gitaar & piano spelen, muziek maken, fotograferen, dansen & choreogra- feren, schrijven, festivalacts maken (verwendoos), kostuums verzamelen, fashion & design en hairdressing. Als receptieve vormen van thuiskunst beoefenen de door ons geïnterviewde studenten: YouTube lms kijken, lms kijken op hun laptop, bezoek van bioscoop, musea, concerten, theater- & dansvoorstellingen, muziek luisteren & verzamelen, foto’s verzamelen en lezen. Als motivatie voor hun thuiskunst benoemen de studenten verschillende drijfveren variërend van ‘voor de lol’ tot een persoonlijke noodzaak.
Van gamen en taarten bakken & decoreren kun je je afvragen of deze gerekend kun- nen worden tot de actieve thuiskunst. Voor ons is doorslaggevend wat de studenten tijdens de interviews hebben ingebracht en wat voor hen relevant is. Om die reden vatten wij de term thuiskunst breed op en hebben alle inbreng van de studenten gehonoreerd.
Opvallend is, dat de docenten slechts kennis hebben van de thuiskunst van studenten in het verlengde van hun vak of project. Daardoor blijft een groot deel van de thuiskunst van de studenten buiten het gezichtsveld van de docenten.
Zowel de dans- als de theaterstudenten geven aan, dat er in de lessen voldoende ruimte wordt geboden door de docenten om hun thuiskunst in te brengen. Een groot deel van de studenten geeft aan daar geen gebruik van te maken uit onzekerheid of het niet willen delen van hun thuiskunst. Uit de interviews komt naar voren, dat de theaterstudenten meer initiatief nemen dan de dansstudenten om hun thuiskunst in de lessen in te brengen. De dansstudenten nemen hun thuiskunst meer als een persoonlijke inspiratiebron mee in de lessen.
De theaterstudenten geven aan, dat de docenten bepalend zijn of hun inbreng van thuis- kunst in de les gehonoreerd wordt. De thuiskunst moet passend zijn bij de lesstof. Beide stu- dentengroepen ervaren binnen de maakopdrachten een grote vrijheid om naar eigen inzicht hun thuiskunst in te zetten. Met name de theaterstudenten geven aan, dat de docenten hen vooral bevragen op hun analyse en het verwoorden van hun persoonlijke beweegredenen om hun thuiskunst in te zetten in het maakproces. De dansstudenten geven aan, dat de docenten nauwelijks vragen naar hun thuiskunst. In de docentenenquête geven de docenten van beide
5
opleidingen in gelijke mate aan een beroep te doen op de thuiskunst van studenten. Hier treedt een verschil op tussen de ervaring van studenten en docenten wat betreft de verbinding van thuiskunst en het onderwijs.
De theaterstudenten zijn positief over de wenselijkheid van de verbinding tussen hun thuiskunst en het onderwijs. Zij ervaren de verbinding als een verrijking in hun persoonlijk ontwikkelingsproces. Op die manier kunnen zij hun persoonlijke smaak en stijl als theater- maker verder ontwikkelen. Het merendeel van de dansstudenten vindt het lastig om hierover een uitspraak te doen, en zien het onderwijs en hun thuiskunst vaker als twee gescheiden werelden. Een klein aantal dansstudenten geeft aan, dat zij hun thuiskunst gebruiken als een persoonlijke inspiratiebron in de lessen waardoor de persoonlijke verbinding met het dans- materiaal versterkt wordt.
Het merendeel van de docenten is positief over de verbinding tussen thuiskunst van de studenten en het onderwijs. Zij zien zowel in de verbreding (verbanden tussen de verschil- lende kunstdisciplines) als in de verdieping (ontwikkeling van de eigen signatuur van de student) een meerwaarde.
Op basis van dit onderzoek zien wij mogelijkheden voor het kunstvakonderwijs om in de verbinding tussen de thuiskunst van de studenten en het onderwijs de persoonlijke identi- teit en de eigen signatuur van de toekomstig kunstenaar/kunstvakdocent te versterken. Hier liggen kansen om het kunstvakonderwijs te vernieuwen en direct aan te sluiten bij de actuele ontwikkelingen van de beroepspraktijk, waar de kunstdisciplines zich steeds meer vermen- gen en de persoonlijke handtekening van de maker centraal staat.