Samenvatting

Met dit literatuuronderzoek wil ik komen tot aanbevelingen voor een benadering van lessen kunstbeschouwing aan leerlingen (van 9 tot 12 jaar) met ernstige spraak-/taal problemen, door hun problematiek en literatuur over recente benaderingen t.a.v. kunstbeschouwing nader te bekijken.
Mijn interesse voor het onderwerp werd gewekt tijdens een bezoek aan het Stedelijk Museum in 2010. Bij het bekijken van een video gemaakt door de Nederlandse kunstenaar/fotograaf Rineke Dijkstra; ‘Weeping Woman, I can see a woman crying (2009). Deze video toont een les kunstbeschouwing aan Engelse jongeren maar gaat eigenlijk over kijken. De leerlingen staan voor het schilderij “Dora Maar” (Picasso, 1937). Tijdens het kijkproces laten ze zich meevoeren door hun eigen emoties en die van de anderen. Ze praten over wat ze denken dat de huilende vrouw voelt. Ze reageren op elkaars gemoedstoestand. Het gaat hierin niet alleen over verbeelding maar juist ook over interpretatie. De essentie van deze video is het betekenis geven aan de indrukken, en het benoemen van emoties die het kijken naar een kunstwerk teweeg brengt.
Door het benoemen, het verwoorden in taal, door betekenis te geven aan wat je ziet, door te vertellen wat je bij een kunstwerk voelt, wat je ervan vindt, ontstaat een nieuw inzicht. Door te luisteren naar wat de ander ziet, wat de ander vindt, welke betekenis hij/zij aan dit kunstwerk geeft, ontdek je nieuwe verbanden. Deze vaardigheden zijn naar mijn mening van groot belang om te kunnen participeren in de huidige maatschappij, die vol zit met beelden.
Kunstuitingen worden gebruikt om taalexpressie uit te lokken bij kinderen met ernstige spraak-/taal problemen. De lessen die hieraan ten grondslag liggen moeten aan bepaalde ontwerpprincipes voldoen, hieruit volgt de volgende vraagstelling. In hoeverre zijn de kunstbeschouwingsmethodes van Housen en Barrett geschikt voor het vormgeven van lessen kunstbeschouwing?