Samenvatting

Korte, eenvoudig te organiseren instructies leiden al tot betere redeneerprestaties. Dat stelt Anita Heijltjes in haar proefschrift ‘Cultivating Critical Thinking: The Effects of Instructions on Economics Students’ Reasoning’. Heijltjes deed onderzoek naar effectieve instructiemethodes om bias in het redeneren bij economie studenten in het hoger beroepsonderwijs te voorkomen. Want het kritisch denken ontwikkelt zich niet spontaan als een bijeffect van onderwijs. Het hoger beroepsonderwijs staat voor de uitdagende taak om studenten voor te bereiden op het werken in dynamische en complexe professionele omgevingen van de 21e eeuw. Heijltjes, verbonden aan het Leer en Innovatie Centrum (LIC) van Avans Hogeschool, deed onderzoek onder studenten economie. Met name de economie en de zorg zijn risicovolle sectoren. In dergelijke contexten kunnen onjuiste beslissingen ernstige consequenties hebben, aldus de onderzoekster. Het is daarom van belang dat studenten weloverwogen tot een standpunt of besluit komen en hun eigen beslissingen kunnen toetsen.
IIn haar onderzoek toont Heijltjes aan dat expliciete instructies in kritisch denken nodig zijn om vooringenomen of onjuist redeneren te voorkomen, hoewel ook bleek dat expliciete instructies alleen waarschijnlijk niet voldoende zijn: algemene instructies gecombineerd met domein-specifieke oefentaken over beslissingen ten aanzien van een business case, leidde tot betere redeneerprestaties op zowel korte als lange termijn. Ook diepgaand verwerken van tekstuele instructies in kritisch denken bleek effectief te zijn.
Naast instructies werden aspecten van de denkhouding onderzocht, zoals het actief zoeken naar bewijs tegen de eigen opvattingen. De denkhouding is van invloed op hoe je redeneert, maar niet op hoe je redeneren leert, stelt Heijltjes in haar proefschrift. Hoewel de denkhouding de redeneerprestaties voorspelde, bleek er geen interactie te zijn met instructiemethodes. Dus van de effectieve instructiemethodes profiteerden alle studenten evenveel, ongeacht de score op de denkhouding.