Samenvatting

Het accent dat de vrijwilligers in onze samenleving hebben is sinds de participatiesamenleving veranderd. Er wordt steeds vaker een beroep gedaan op vrijwilligers en ze vervullen een belangrijke rol in het domein van zorg en welzijn. Doordat ze belangrijk zijn geworden, is het voor instellingen van belang dat zij kritisch kijken naar de kennis en competenties van de vrijwilligers. Deze kritische blik vergroot uiteindelijk de kwaliteit van zorg van de vrijwilligers aan de doelgroep.
In dit onderzoek is jongerencentrum Pitstop betrokken. Zij werken met meer vrijwilligers dan met betaalde jongerenwerkers. Pitstop merkte op dat haar vrijwilligers niet zijn toegerust met kennis en competenties in het werken met jongeren tussen de 10 en 23 jaar, wat de doelgroep is van Pitstop. Vanwege belemmeringen in tijd en geld zijn zij zelf niet eerder toegekomen aan een vorm van competentiebevordering en zochten zij een andere manier om hier een eerste stap in te zetten. Ook andere oorzaken komen aan het licht die ervoor zorgen dat er structuur mist binnen de organisatie en dat er tot nu toe niet op een eenduidige manier aan competentiebevordering wordt gedaan, namelijk:
 Er worden geen harde eisen gesteld aan vrijwilligers tijdens het werven;
 Tijdens de inwerkperiode wordt er niet inhoudelijk ingegaan op wat het werken met jongeren inhoudt en deze inwerkperiode wordt niet door alle vrijwilligers helemaal doorlopen;
 De afspraak dat er maandelijks een coaching gesprek plaatsvindt om mogelijke knelpunten te bespreken wordt niet nageleefd;
 Er is onduidelijkheid in de samenwerking, wat leidt tot onduidelijkheid over de drager van verantwoordelijkheid en hoe daarmee om te gaan.
De belemmeringen en oorzaken zijn de reden geweest om dit onderzoek te starten met als probleemstelling: “Wat is er voor nodig om de vrijwilligers van Pitstop beter aan te laten sluiten bij jongeren tussen de 10 en 23 jaar?” Gezien de brede aard van deze probleemstelling, zijn er drie deelvragen opgesteld die helpen de probleemstelling te doorgronden en te beantwoorden. Er is gebruik gemaakt van literatuuronderzoek en half gestructureerde interviews in dit onderzoek.
Uit literatuuronderzoek komt naar voren dat er door meerdere bronnen hetzelfde competentieprofiel wordt gebruikt om de belangrijkste competenties aan te duiden, namelijk het competentieprofiel van de jongerenwerker van Movisie uit 2008. Voor dit onderzoek is er een selectie gemaakt uit dit competentieprofiel en gebundeld in een theoretisch kader. Er is gebleken dat je naast competenties ook kennis moet hebben over het werken met jongeren, om zo je competenties inhoud te geven. Ook deze kennis staat beschreven in het theoretisch kader en geven samen de resultaten van de eerste deelvraag weer.
Uit de resultaten van zeven interviews (vijf vrijwilligers en twee professionals) komt naar voren dat zij chaos ervaren en structuur missen. Zij missen een handvat in het werken met jongeren. De vrijwilligers geven aan graag te leren op een manier waar praktijk en theorie in balans zijn. Een training of cursus met daarbij naslagwerk om te lezen of andere interessante literatuur benoemen zij als de fijnste manier om aan competentiebevordering te doen. Pitstop geeft daarbij aan de mogelijkheden te hebben om één of meerdere vrijwilligers in te zetten om bepaalde taken van de professional in het bevorderen van competenties over te nemen. Op die manier komt de belemmering geld niet in het gedrang. Daarnaast geven zij aan het liefst gebruik te maken van een dag die al gepland staat. Zo verklein je de kans dat vrijwilligers er niet bij zijn en vormt tijd geen belemmering. Aan de hand van de resultaten kan de conclusie worden getrokken dat door de selectie van kennis en competenties voor de vrijwilligers van Pitstop, de motivatie van de vrijwilligers om te leren en de mogelijkheden binnen Pitstop, de doelstelling van dit onderzoek kan worden behaald.
Om ervoor te zorgen dat dit onderzoek betrouwbaar, valide en bruikbaar is voor de praktijk, is er zoveel mogelijk objectief gehandeld, interpretatie vermeden en gebruik gemaakt van vakliteratuur.
De aanbevelingen die uit het vooronderzoek, resultaten en conclusies naar voren komen gaan over de verbetering van de structuur binnen Pitstop en over andere manieren om aan competentiebevordering te doen. Om Pitstop een eerste handvat aan te reiken in de ‘chaos’, is er samen met de opdrachtgever een product ontwikkeld. Dit product, wat een medewerkershandboek beslaat, zou er voor moeten zorgen dat (nieuwe) vrijwilligers weten waar ze aan toe zijn bij Pitstop en wat ze aan training kunnen verwachten om de competenties in het werken met jongeren te bevorderen.