Samenvatting

Samenvatting Kijken is een feit, zien is een kunst. Wat zie je als docent en door wat wordt je blik gekleurd? Dit exploratief onderzoek gaat in op de pedagogische sensitiviteit van de docent. Pedagogische sensitiviteit is onder andere het kunnen waarnemen en interpreteren van de behoeftes van een leerling (Manen, 2014). Leerlingen met een communicatieve beperking in cluster 2 onderwijs hebben moeite hebben met het verwoorden van wat ze willen, denken en voelen. In de praktijk blijken docenten handelings-, dan wel vraagverlegenheid te ervaren bij het ontwikkelen van de communicatieve redzaamheid van de leerling. Deze aanleiding resulteert in de uiteindelijke hoofdvraag van dit onderzoek: Wat is in het pedagogisch sensitief handelen van de docent nodig om de communicatieve redzaamheid van de cluster 2 leerlingen verder te ontwikkelen? Als onderzoeksstrategie is er gekozen voor een praktijkgericht (actie) onderzoek. Methodologisch is er gebruik gemaakt van zowel interpretatieve, als ook het kritisch-emancipatorische paradigma. Deze aanpak heeft geresulteerd in het geven van een stem aan leerlingen die niet altijd uit zichzelf praten. Op deze manier heeft het onderzoek bijgedragen aan het creëren van een platform voor leerlingen om te communiceren. Uit de conclusie komt naar voren dat een positieve en veilige relatie tussen de docent en de leerling een randvoorwaarde lijkt voor de leerling om zijn communicatie te ontwikkelen. Onder een positieve relatie verstaat de leerling dat hij door de docent gezien en gehoord wordt: in perspectief, motieven, behoeften en gevoelens. Dit vraagt van de docent om een scherp omgevings- en zelfbewustzijn, en een onderzoekende houding richting leerling. Door middel van een interventie gericht op de ontwikkeling van een pedagogische sensitieve houding van de docent, is de docent zich bewust geworden van de eigen waarneming, interpretatie en reactie ten opzichte van de leerling. De bewustwording van de docent heeft geleid tot een verbetering in de relatie tussen de docent en de leerling wat heeft geresulteerd in de ontwikkeling van de communicatieve redzaamheid van de leerling