Samenvatting

Jaarlijks worden er zo'n 220 kinderen opgenomen op locatie Molengracht van het Amphia Ziekenhuis met lichamelijk letstel wat ontstaan is na een eenmalige schokkende gebeurtenis.
Bijvoorbeeld na een ongeluk, brand of geweldsincident. Vanuit de pedagogisch hulpverleners van het Amphia Ziekenhuis in Breda is er behoefte om zich te specialiseren in de psychosociale opvang en begeleiding van kinderen die na een eenmalige schokkende gebeurtenis zijn opgenomen in het ziekenhuis.

Om die behoefte van de pedagogisch hulpverleners te voorzien, is antwoord gegeven op de vraag: 'Wat is de methodiek die een pedagogisch hulpverlener van het Amphia ziekenhuis in Breda kan toepassen bij het op psychosociaal niveau begeleiden van kinderen en opvoeders, als het kind is opgenomen na een eenmalige schokkende gebeurtenis op de kinderafdeling van locatie Molengracht?'

Door middel van literatuuronderzoek is kennis opgedaan over trauma en verwerking bij kinderen. Het praktijkonderzoek is gericht op ervaringen, meningen en ideeën van professionals over de begeleiding van kind en opvoeder, van wie het kind een schokkende gebeurtenis heeft meegemaakt.

Uit de onderzoeken kwam naar voren dat kinderen een verwerkingsproces doorlopen waarbij stressreacties horen, zoals herbeleving en vermijding. Kinderen vertonen reacties die passend zijn bij hun leeftijd; een peuter reageert anders dan een adolescent. Er zijn factoren die het verwerkingsproces beïnvloeden. Risicofactoren bemoeilijken het verwerkingsproces en beschermingsfactoren bevorderen het verwerkingsproces. Belangrijke risicofactoren zijn problemen bij de ouders, zoals echtscheiding of financiële problemen. Belangrijke beschermingsfactoren zijn modelgedrag van opvoeders, goede opvang en ondersteuning na de schokkende gebeurtenis en een goed sociaal netwerk. Opvoeders blijken een cruciale rol te spelen in het verwerkingsproces van het kind.
Een schokkende gebeurtenis heeft gevolgen voor de ontwikkeling van het kind. Zo kan er tijdelijk regressie optreden en kunnen schoolprestaties achteruit gaan. Ook de opvoeder-kind relatie kan veranderen. Opvoeders gaan hun kind vaak overbeschermen na een schokkende gebeurtenis en er kan scheidingsangst ontstaan. Wanneer het slachtoffer de schokkende gebeurtenis niet goed kan verwerken en de stressreacties aan blijven houden, kan een Posttraumatisch Stressstoornis (PTTS) ontstaan. Uit de onderzoeken blijkt dat dit niet vaak voorkomt na een eenmalige schokkende gebeurtenis. De meeste kinderen en opvoeders slagen er zelf of met hulp uit de omgeving in om het trauma te verwerken. Uit het praktijkonderzoek kwam het belang van psycho-educatie en ouderbegeleiding voor de te ontwikkelen methodiek duidelijk naar voren.

Deze resultaten hebben geleid tot de TOB. Een methodiek die de pedagogisch hulpverleners van het Amphia Ziekenhuis kunnen toepassen bij de psychosociale begeleiding van kinderen en opvoeders, als het kind is opgenomen na eenmalige schokkende gebeurtenis. De TOB is een preventief middel om te voorkomen dat kinderen en opvoeders gaan tobben bij de verwerking van de schokkende gebeurtenis.
Het opvangprotocol van het Instituut voor Psychotrauma heeft model gestaan voor de TOB-methodiek.