Samenvatting

Dit onderzoeksverslag is geschreven binnen de Master Educational Needs in de afstudeerrichting begeleiden. Dit praktijkgericht onderzoek situeert zich in een middelgrote basisschool aan de rand van Brussel, waar ik sinds dit schooljaar als directeur ben tewerkgesteld. De aanleiding van dit onderzoek zijn de gebreken die naar boven kwamen tijdens een netwerkevent rond zorg. Het huidige zorgbeleid blijkt niet aangepast te zijn op het decreet leerlingbegeleiding (2018). Vanuit de inclusiegedachte waar we als school condities willen scheppen om alle leerlingen optimale ontwikkelkansen te geven (Ludeke, 2013) dringt een aanpassing zich op.

De kernbegrippen, die een centrale rol spelen binnen dit onderzoek, worden in het theoretisch kader verder toegelicht en uitgediept. Het betreft hier zorg, visieontwikkeling, zorgcontinuüm en het handelingsgericht werken. Als onderzoeksstrategie is gekozen voor een kwalitatief praktijkgericht actieonderzoek, waarbij vragenlijsten, een SWOT-analyse, casusbesprekingen, gesprekken en interactieve werkvormen als onderzoeksmethoden worden ingezet om antwoorden te verkrijgen op de onderzoeksvraag: Hoe kan ik een kwalitatief goed zorgbeleid op deze basisschool opzetten dat aansluit bij het decreet leerlingenbegeleiding (2018)?

Tijdens een participatief onderzoek (Wright, 2013) met zowel leraren (n=23), zorgleerkrachten (n=6) als zorgcoördinatoren (n=2) wil ik, als directeur van deze basisschool, de sterktes en belemmeringen van het huidige zorgbeleid bloot leggen, alsook het takenpakket van de zorgcoördinatoren en zorgleerkrachten en de wijze waarop we werken binnen het zorgcontinuüm. Na een data-analyse kunnen we concluderen dat we vanuit het systeemgericht denken een zorgbeleid moeten ontwikkelen, implementeren en evalueren. Dit vanuit een visie op zorg (Sinek, 2009) waarbij we volgens het zorgcontinuüm een geïntegreerd beleid rond de vier begeleidingsdomeinen vormen.

Binnen het handelingsgericht werken (Prodia, 2015) zetten we in op een oplossingsgerichte benadering (Bannick, 2009). Hier werken we binnen een gezamenlijk kader voor allen wie betrokken zijn bij de zorg op school, ook de zorgleerkrachten en leerlingen (Hart, 1992). Het kader dat we hanteren is het zorgcontinuüm waarin we de zorgdoelen helder formuleren in het leerlingvolgsysteem, analyseren en evalueren. De regie voor handelingsgericht werken blijft, zoals Pameijer (2018) omschrijft, in handen van de zorgcoördinator. Op het einde van dit actieonderzoek ontwerp ik samen met het zorgteam en in overleg met de pedagogische begeleidingsdienst (PBD) vanuit het complexe probleem, de data en de conclusies een nieuwe zorgstructuur.