Samenvatting

Vanuit Kinderwoongroep (KWG) Wilhelminapark is er een signaal gekomen dat de mentoren AMV (Alleenstaande Minderjarige Vluchtelingen) nog zoekende zijn hoe zij de mannelijke alleenstaande minderjarige vluchtelingen (amv’s) kunnen ondersteunen in het zelfstandig contact maken met Nederlandse leeftijdsgenoten. De amv’s hebben hier behoefte aan. Het doel van dit onderzoek is te onderzoeken hoe de mentoren AMV beter kunnen aansluiten op de behoefte van de amv’s met betrekking tot het contact maken met Nederlandse jongeren.
Binnen het onderzoek staat de volgende onderzoeksvraag centraal: ‘Op welke manier kunnen de mentoren AMV van KWG Wilhelminapark de alleenstaande minderjarige vluchtelingen ondersteunen bij het zelfstandig contact maken met Nederlandse jongeren, rekening houdend met de behoefte van de individuele jongere?’.
Deze vraag is beantwoord aan de hand van een literatuuronderzoek en praktijkonderzoek. Binnen het literatuuronderzoek komen er verschillende thema’s aan bod: het proces van communicatie, interculturele communicatie, groepsdynamica, het informele sociale netwerk van amv’s in Nederland en de begeleiding van amv’s.
Uit het literatuuronderzoek blijkt dat er veel cultuurverschillen zijn die invloed kunnen hebben op de communicatie. De mentoren AMV kunnen hier op verschillende manieren op inspelen. Zo kunnen zij de cultuurverschillen bespreekbaar maken en meer inspelen op het groepsproces.
Om amv’s te begeleiden, blijkt dat een mentor AMV over een aantal competenties moet beschikken. Dit zijn het aannemen van een open houding, helder communiceren en kennis hebben van de achtergrond van de amv. Hier kan de mentor dan haar/zijn eigen invulling aan geven vanuit een bepaalde rol. De verschillende rollen die een mentor AMV kan aannemen, worden toegelicht om zo vanuit verschillende invalshoeken te kijken naar de begeleiding. Rollen die worden onderscheiden in de literatuur zijn de getuigen begeleider, verbonden begeleider en humanitaire begeleider.
Ook blijkt uit het literatuuronderzoek dat het vooral belangrijk is dat de jongeren succeservaringen opdoen om zo in contact te komen met Nederlandse jongeren.
Binnen het praktijkonderzoek is er gebruik gemaakt van interviews met zes amv’s uit Syrië en Eritrea en zeven mentoren AMV. De vragen voor de jongeren gingen voornamelijk over wat zij belangrijk vinden binnen de communicatie, wat zij zelf denken nodig te hebben om contact te maken en wat hun verwachtingen tegenover de mentoren AMV zijn. Uit de resultaten met de jongeren blijkt dat sommigen behoefte hebben aan meer kennis van de Nederlandse cultuur. Anderen willen graag meer hulp bij het spreken van de taal. Met betrekking tot ontmoetingsplekken, willen de amv’s voornamelijk Nederlandse jongeren ontmoeten binnen sport of werk. Sommigen geven aan daarna makkelijk contact te kunnen maken. De helft van de geïnterviewde jongeren gaf aan geen duidelijke verwachtingen te hebben van de mentoren AMV met betrekking tot het ondersteunen van het zelfstandig contact maken met Nederlandse jongeren.
De vragen voor de mentoren AMV gingen over hun werkwijze op zowel individueel als groepsniveau. Ook werden er vragen gesteld over hun visie en vaardigheden. Uit de resultaten met de mentoren AMV blijkt dat zij allemaal hetzelfde willen voor een jongere en dat is voornamelijk veiligheid. Wat betreft hun visie met betrekking tot begeleiden is deze vrij unaniem. Zo vinden alle mentoren AMV het belangrijk dat de wederzijdse verwachtingen helder zijn. Ook blijkt dat de mentoren AMV op groepsniveau veelal werken aan rolherkenning en het inzetten van deze rol. Zij zetten de groepsdynamica echter niet in op het ondersteunen van de jongeren bij het maken van zelfstandig contact met Nederlandse jongeren. Verder blijkt uit de interviews dat alle mentoren de sociale kaart meer in kaart willen brengen.
Uit de resultaten van zowel het literatuuronderzoek als de interviews zijn er een zeven conclusies getrokken. Ten eerste moeten projecten en initiatieven gekoppeld worden aan een jeugdhulporganisatie. Ten tweede moeten de wederzijdse verwachtingen van de mentor AMV en de amv duidelijk zijn als het gaat om het bieden van ondersteuning bij de amv om zelfstandig contact te maken. Ten derde is heldere communicatie nodig om zo miscommunicatie te voorkomen. Ten vierde moet kennis over de culturele verschillen worden uitgewisseld met de jongere. Ten vijfde is het belangrijk om naar het ‘hier en nu’ te kijken en te zorgen voor veiligheid. Ten zesde is het van belang om ook naar duurzame oplossingen te kijken als het gaat om ondersteuning. Ten zevende moet men meer gaan inspelen op groepsprocessen.
Aan de hand van deze conclusies zijn er een viertal aanbevelingen gedaan. De eerste aanbeveling richt zich op het creëren van veiligheid door jongeren gezamenlijk activiteiten te laten doen. De tweede aanbeveling betreft het in kaart brengen van alle mogelijkheden en initiatieven waar de amv’s Nederlandse jongeren kunnen ontmoeten. Hierdoor ontstaat er een sociale kaart die gebruikt kan worden binnen zowel de formele als de informele momenten met de jongeren. De derde aanbeveling is dat de behoefte van iedere jongere in kaart moet worden gebracht. Dit kan gedaan worden door met hem in gesprek te gaan en hierin de wederzijdse verwachtingen te bespreken. De vierde aanbeveling is het uitwisselen van informatie over culturele verschillen. Dit kan gedaan worden door middel van het geven van presentaties door zowel de jongeren als de mentoren AMV.