Samenvatting

Jongeren die één van de ouders of een broer/zus moeten missen komt helaas steeds vaker voor. Mentoren, leerlingbegeleiders en vertrouwenspersonen van het Pius X - College bemerkten dat zij steeds vaker te maken kregen met leerlingen met een verlieservaring.
Vanuit het zorgteam van de school is aangegeven dat men hier graag iets mee zou willen doen. Daardoor is het idee ontstaan om een steungroep rondom rouwverwerking op school op te zetten. De centrale vraagstelling van mijn afstudeerproject werd dan ook: "'Is het mogelijk om op het Pius X- College een rouwsteungroep op te zetten, welke een positief effect heeft op het welbevinden van jongeren (schoolbreed) in rouw die behoefte hebben aan hulp bij het verwerkingsproces?'

Het Pius X - College is een scholengemeenschap in Bladel voor vmbo, havo, atheneum, gymnasium, tweetalig vwo en praktijkonderwijs. Allereerst is gekeken of een rouwsteungroep passend en aanvullend is binnen het actuele zorgaanbod van het Pius X - College en of deze aansluit bij de zorgwensen van leerlingen en hun ouder(s)/verzorger(s). Om antwoord te kunnen geven op deze vraag is eerst een concreter beeld geschetst van het zorgteam. Na duidelijke argumentatie, overleg binnen zorgteam, met directie, docenten en (ervarings)deskundigen is besloten dat een rouwsteungroep passend is binnen de school. Een rouwsteungroep, genaamd 'Ik rouw om jou', vormt inmiddels een aanvulling op de trainingen op groepsniveau. Om aan te sluiten bij de zorgwensen van leerlingen en hun ouder(s)/verzorger(s) zijn de meningen van leerlingen gehoord tijdens kennismakingsgesprekken. Ouders konden hun wensen uitspreken door middel van telefonisch contact en een ouderbijeenkomst voorafgaande aan de opzet van het draaiboek.

Ook is er nagegaan welke ervaringen/verschijnselen jongeren hebben rondom verlies en welke belevingen richtinggevend zijn voor een pedagoog om adequaat ondersteuning aan hen te kunnen bieden. Daarom is er een visie geschetst op rouw en jongeren . Verschillende definities zijn naast elkaar gelegd, waaruit gebleken is dat rouw persoonsgebonden is en impact heeft op het leven van mensen. Ook blijkt dat rouw een normaal proces is, jongeren in rouw zijn niet ziek of vreemd. Verder dient aan zingeving de nodige aandacht te worden gegeven. Ook is gebleken dat het van belang is op de hoogte te zijn van de verschillende rouwtaken die jongeren doorlopen en dat er verschil is in rouw tussen jongeren en volwassenen. Verder is er beschreven hoe de jongere een andere rol kan gaan innemen in het gezin, hoe gezins- en gezagsrelaties veranderen en met welke andere vormen van verandering en verlies een jongere in het gezin te maken krijgt. Belangrijk is dat aan dit alles aandacht wordt geschonken ten behoeve van adequate ondersteuning.
Nadat er een visie op rouw, en met name jongeren in rouw, was geschetst is er ingegaan op de inhoud van het draaiboek 'Ik rouw om jou'. Dit draaiboek is ontwikkeld aan de hand van de scriptie ten behoeve van het opzetten van een steungroep rondom rouwverwerking op het Pius X - College.

Tot slot is er onderzoek gedaan naar de effecten van deelname aan een rouwsteungroep voor jongeren. Er zijn vragenlijsten afgenomen bij zes leerlingen die de pilot-fase van de steungroep op het Pius X - College hebben gevolgd. Voor de praktijk betekende dit een effectmeting waarmee gekeken kon worden welke effecten werden bereikt en of er mogelijk veranderingen/aanvullingen geplaatst dienden te worden in het draaiboek.
Uit het onderzoek kon ook worden nagegaan of er nog behoefte was aan eventuele pedagogische preventie (veelal in de vorm van nazorg).
Uit het onderzoek kwam naar voren dat er wel degelijk positieve effecten merkbaar zijn voor deelnemers die deelnemen aan een rouwsteungroep op school. Een aantal van deze effecten zijn de volgende: Onderzoeksgegevens laten blijken dat een rouwsteungroep op school zorgt voor meer inzicht in de eigen situatie rondom rouw. Verder geven leerlingen blijk van het aangeleerd hebben van verschillende vaardigheden om met het verlies om te gaan en is de manier van omgaan met het verlies door deelname aan de rouwsteungroep verbeterd. Wat ook blijkt is dat meer leerlingen uiting durven te geven aan hun gevoel door deelname aan de steungroep. Aan de hand van het onderzoek ben ik ook gekomen tot een aantal suggesties en aanbevelingen omtrent de rouwsteungroep op het Pius X - College. Deze zijn opgenomen in hoofdstuk 5 en 6 van de scriptie.