Samenvatting

Achtergrond en doel: Bij hoofd-halskankerpatiënten komt het voor dat de tong omlaag gepositioneerd moet worden om een optimaal bestralingsplan te krijgen. In het Radboudumc kan dan gebruik gemaakt worden van een klassiek tongplaatje of een bijtring met een tongplaatje. Door de bijwerkingen van de bestraling wordt het gedurende de bestralingsserie pijnlijker om de mond te openen. Hierdoor wordt het adequaat positioneren complexer. Het doel van deze studie is om bij hoofd-halskankerpatiënten het effect van het gebruik van het klassiek tongplaatje en de bijtring met een tongplaatje op de set-up fout van het hoofd-halsgebied, de kaakstand en de lichaamspositie gedurende de bestralingsserie ten opzichte van patiënten die geen mondmould hebben, te onderzoeken.

Methode: Retrospectief werden 240 CBCT-scans geanalyseerd van tien patiënten die geen mondmould hadden, tien patiënten met een klassiek tongplaatje en tien patiënten met een bijtring met een tongplaatje. Voor het kwantificeren van de set-up fout, werden de CBCT-scans gematcht met de plannings-CT-scan. De wekelijkse set-up fout van het hoofd-halsgebied, de boven- en onderkaak en vertebrae cervicale 1-2 en vertebrae cervicale 5-6 werden verkregen. Voor het hoofd-halsgebied, de kaakstand en de lichaamspositie werd per patiëntengroep voor vijf bestralingsweken het gemiddelde en de standaard deviatie van de translatie set-up fout of afstandsverschil berekend. Vanuit de gemiddelde translatie set-up fout of afstandsverschil werd van de drie patiëntengroepen per week de 3D-verplaatsing bepaald door het berekenen van een 3D- vectorlengte.

Resultaten: De variatie van de translatie 3D-vectorlengte gedurende vijf weken voor het hoofd-halsgebied, de kaakstand en de lichaamspositie van patiënten die geen mondmould hadden was respectievelijk 0,5mm±0,5mm, 1,1mm±0,9mm en 1,2mm±1,8mm. Voor patiënten met een klassiek tongplaatje was de variatie 0,5mm±1,1mm, 1,2mm±2,7mm en 0,7mm±0,7mm en voor patiënten die een bijtring met een tongplaatje hadden was de variatie 0,2mm±0,5mm, 0,5mm±0,9mm en 0,6mm±2,1mm.

Conclusie: Ondanks de pijnbeleving heeft het klassiek tongplaatje en bijtring met een tongplaatje geen effect op de set-up fout gedurende de bestralingsserie van het hoofd-halsgebied, de kaakstand en de lichaamspositie ten opzichte van patiënten die geen mondmould hadden.