Samenvatting

Jongeren komen steeds vaker gedeeltelijk of volledig thuis te zitten doordat de toestroom naar speciaal onderwijs stijgt en er te weinig plaatsingsmogelijkheden zijn (Slob, 2020). In 2020 zijn er naar schatting 16000 jongeren die gedeeltelijk of volledig “thuiszitten” en dus geen of weinig onderwijs volgen (Vanuit autisme bekeken, z.d.). Het komt vaak voor dat jongeren met een autisme spectrum stoornis of aanverwante problematiek gedeeltelijk of volledig thuis komen te zitten (Vanuit autisme bekeken, z.d.).
Instelling X merkt een groei op in het aantal deelnemers aan de dagbesteding dat niet of slechts gedeeltelijk naar school gaat. De begeleiders binnen instelling X beschikken over voldoende mogelijkheden en competenties om voor de jongeren een zinvolle daginvulling te realiseren.

Schooluitvallers zijn geen vroegtijdig schoolverlaters. Daarvan is pas sprake als er geen re-integratie naar onderwijs bewerkstelligd wordt. Om die reden is het belangrijk dat schooluitvallers goed begeleid worden om re-integratie mogelijk te maken. Re-integratie naar onderwijs, of mogelijk naar arbeid in de vorm van bijvoorbeeld een leerwerkbaan (Rijksoverheid, z.d.).
Het doel van dit onderzoek was het verwerven van kennis en inzicht over het begeleiden / ondersteunen van jongeren met autisme en/of aanverwante problematiek bij re-integratie richting onderwijs of arbeid.
Om de onderzoeksvraag: “Hoe kunnen begeleiders die werkzaam zijn binnen instelling X competenties bij de jongeren vergroten die nodig zijn om re-integratie in onderwijs en/of arbeid te bevorderen?” te beantwoorden is er een kwalitatief onderzoek uitgevoerd.

Tijdens dit onderzoek is gebruik gemaakt semigestructureerde interviews als dataverzamelingsmethode. In het theoretisch kader is literatuur opgenomen over diverse theorieën over leren en ontwikkelen en aspecten die hieraan verbonden zijn en raakvlakken hebben met de doelgroep van instelling X.
Dit onderzoek heeft inzicht opgeleverd in de manier waarop jongeren binnen instelling X, voorafgaand en tijdens het uitvoeren van het onderzoek, ondersteund werden, gericht op re-integratie in onderwijs en / of arbeid. Het inzicht in de beginsituatie heeft, gecombineerd met het door middel van het afnemen van de interviews verkregen inzicht in bevorderende en belemmerende kenmerken van de manier van ondersteuning en met de behoeften die beide groepen respondenten, te weten jongeren en begeleiders, hebben laten blijken tijdens de interviews, antwoorden op de onderzoeksvraag opgeleverd.

Zo is onder andere gebleken dat het tekort aan sociale vaardigheden, een negatief zelfbeeld en onvoldoende bewustzijn van de eigen ontwikkeling bij de jongeren knelpunten waren in de huidige begeleiding bij re-integratie in onderwijs of arbeid. Tevens is gebleken dat begeleiders naar eigen zeggen beschikken over onvoldoende inzicht in welke competenties jongeren nodig hebben om te participeren in de maatschappij. Daarnaast is geconcludeerd dat begeleiders de behoefte hebben zichzelf te ontwikkelen doormiddel van scholing. Er zijn aanbevelingen opgesteld om de ondersteuning bij re-integratie in onderwijs en/of te verbeteren. Deze aanbevelingen zijn zowel gericht op begeleiding van de jongeren als op de instelling en de samenwerking met betrokken partijen.