Samenvatting

Sinds de invoering van de wet passend onderwijs in 2014 hebben leerkrachten in het regulier onderwijs vaker te maken met leerlingen die externaliserend gedrag vertonen (NRO, 2020). Externaliserend gedrag is gedrag dat als storend wordt ervaren door anderen en naar buiten gericht is (Eisenberg et al., 2001). Ook op onze vmbo school zijn er leerlingen die externaliserend gedrag vertonen. Dit leidt vaak tot een onaangename sfeer in de groep en handelingsverlegenheid bij mijzelf en collega’s. Uiteindelijk wordt een leerling uit de les gestuurd.

In dit onderzoek wordt er middels samenwerkingsvormen, positieve psychologie en door leerlingen te laten participeren, gestreefd naar een verbetering van het pedagogisch klimaat om daarmee het externaliserend gedrag in klas K2X te reduceren. Uiteindelijk wordt er antwoord gegeven op de volgende onderzoeksvraag: “Op welke manier kan het externaliserend gedrag van leerlingen in klas K2X worden gereduceerd waardoor er een positief pedagogisch klimaat ontstaat?”

Er is gekozen voor een participerend actieonderzoek. Betrokkenen zijn daarbij mede-onderzoekers (de Boer & Smaling, 2011). Het gaat daarbij vooral om samenwerken, evalueren en ontwikkelen (Migchelbrink, 2007). Zelf hoop ik door middel van dit onderzoek mijn vaardigheden te vergroten zowel op onderzoekend als persoonlijk gebied en daarmee mijn ontwikkeling tot Master Educational Needs, gedragsspecialist, rond te maken.

Met behulp van onderzoeksinstrumenten, bestaande uit vragenlijsten en observaties, is er data verzameld van klas K2X om daarmee inzicht te krijgen in de onderlinge relaties en het voorkomen van externaliserend gedrag binnen deze klas. Om uiteindelijk conclusies te trekken, worden de resultaten van de nameting vergeleken met de resultaten van de voormeting.

De ingezette interventies, zoals het belonen van gewenst gedrag door de docent en samenwerkingsvormen tijdens de mentor- en gymles, hebben geleid tot een positief resultaat. De sfeer in de groep is beter, er is minder externaliserend gedrag en de betrokken docenten geven tijdens een terugkoppelingsgesprek aan een fijnere groep voor zich te hebben. Het advies is dan ook om voortaan meer aandacht te investeren in de relatie tussen leerlingen onderling, de relatie tussen leerling en docent en bewust bezig te zijn met het benoemen van gewenst gedrag.