Samenvatting

Beeldspraak; een onderzoek naar het stimuleren van mondigheid bij basisschoolkinderen binnen het programma HatJeWatTV. De titel van het onderzoek vertelt het al, voor dit afstudeerproject is onderzoek gedaan naar de stimulatie van mondigheid binnen het programma HatJeWatTV. Maar wat is nu mondigheid? Mondigheid is het in staat zijn tot het vormen van een eigen oordeel. Tijdens mijn stage binnen het programma HatJeWatTV werd snel duidelijk dat niet ieder kind het gemakkelijk vindt zijn eigen oordeel te vormen. De visie van dit televisie programma voor kinderen in de basisschoolleeftijd is het maken van een programma 'voor', 'door' en 'met' kinderen. Wanneer kinderen het moeilijk vinden hun oordeel te geven wordt het moeilijk die visie na te streven. In dit afstudeerproject is daarom op zoek gegaan naar een manier om de mondigheid te bevorderen.

Uit theoretisch onderzoek werd duidelijk dat kinderen pas vanaf een leeftijd van zeven jaar mondig kunnen zijn. Al spreken kinderen de taal eerder, pas rond hun zevende jaar begrijpen zij begrippen beter en groeit het zelfbeeld. Taal is een belangrijke factor bij het geven van een oordeel. Wanneer je de taal niet spreekt of begrijpt dan wordt het lastig jou mening te verwoorden.
Met deze informatie is er een praktijk onderzoek gehouden bij leerkrachten en kinderen. Wanneer je de mondigheid van kinderen wilt bevorderen mag je in zo'n onderzoek natuurlijk niet vergeten naar de mening van het kind te vragen. Zeven leerkrachten en negen basisschoolkinderen zijn in een open interview gevraagd naar hun mening omtrent mondigheid. Bij dit open interview is gevraagd naar hun ervaringen met mondigheid, naar hoe mondigheid gestimuleerd kan worden, naar het basisschoolkind in relatie tot mondigheid, naar HatJeWatTV en naar het belang van mondigheid.
Topic 1 Ervaringen
Topic 2 Stimuleren van mondigheid
Topic 3 Het basisschoolkind
Topic 4 HatJeWatTV
Topic 5 Het belang van mondigheid
Deze vijf vragen zijn overkoepelend geweest voor het onderzoek. De vragen zijn gekoppeld aan topic's en speelden als een rode draad door de interviews heen. Het onderzoek is dan ook een kwalitatief onderzoek. Bij kwalitatief onderzoek wordt onderzoek gedaan naar meningen en ervaringen van mensen. Uit het theoretisch onderzoek en het praktijk onderzoek zijn een aantal belangrijke punten gekomen.
Belangrijk bij mondigheid zijn de normen en waarden waarmee we met elkaar binnen deze samenleving leven. Respect voor de ander, luisteren naar elkaar, de ruimte om fouten te maken vallen hier onder. De rol van de leerkracht of van de begeleider van HatJeWatTV is groot. Deze moet sturing geven aan een project. Deze persoon zal de regels bepalen waar binnen wordt gewerkt. Deze persoon zorgt voor een goede sfeer in de klas en heeft interesse in het kind. Al deze punten bevorderen de mondigheid. Gerealiseerd moet worden dat mondigheid niet kan bestaan zonder dat ieder kind op de hoogte is van de normen en waarden binnen de groep de leerkracht of begeleider van HatJeWatTV is hier verantwoordelijk voor. Binnen de opvoeding thuis is dit de verantwoordelijkheid van de ouder/opvoeder. Het zelfbeeld is belangrijk voor mondigheid. Wanneer een kind een laag zelfbeeld heeft kan het niet mondig zijn. Het kind durft dan simpelweg niet zijn mening te geven. Het zelfbeeld wordt gestimuleerd door complimenten te geven, interesse in het kind te tonen, het kind ruimte geven om te experimenteren en fouten te maken. De taalvaardigheid van kinderen is een pré wanneer het gaat om mondigheid. Eerder in dit afstudeerproject is aangegeven, dat een kind vanaf vier jaar zichzelf verstaanbaar kan maken maar pas op een leeftijd van zeven jaar de taal ook echt begrijpt. Taalvaardigheid moet thuis worden bevorderd en op school. De school leert het kind om te gaan met taal en ontwikkeld de taalbevordering. Thuis wordt de taal gestimuleerd door in gesprek te gaan met het kind. Wanneer er over mondigheid gesproken wordt, moet er rekening worden gehouden met de persoonlijkheid van kinderen. Ieder kind is anders en het ene kind zegt nu eenmaal meer dan het andere.
In de figuur hieronder vindt u het thema mondigheid terug met daarbij de punten die van belang zijn wanneer men met mondigheid te maken krijgt.

Aan de hand van de uitkomsten van het onderzoek zijn een aantal aanbevelingen gedaan die de mondigheid van basisschoolkinderen stimuleren. Er is voor gekozen aanbevelingen te geven aan leerkrachten en andere professionals die met groepen kinderen werken en aanbevelingen te geven voor het programma HatJeWatTV. De belangrijkste aanbevelingen voor de leerkrachten zijn het duidelijk aangeven van regels en structuur en het gebruik maken van klassengesprekken dit op het niveau van het kind. Voor het programma HatJeWatTV zijn er specifieke aanbevelingen. Kinderen en leerkrachten geven aan dat kinderen gemakkelijker spreken in kleine groepen. Een kleine groep bevordert de mondigheid. Dit afstudeerproject geeft als advies kinderen in kleine groepjes van vijf te laten nadenken over onderwerpen die zij in het programma willen. Voor jongere kinderen is het belangrijk dat zij de tijd krijgen om na te denken over de onderwerpen die zij terug willen zien in HatJeWatTV. Werden eerst de onderwerpen in een dag besloten, vanaf nu zullen kinderen langer de tijd krijgen om na te denken.

Nicky de Troije
Beeldspraak; Een onderzoek naar het stimuleren van mondigheid bij basisschoolkinderen binnen het programma HatJeWatTV.