Samenvatting

Omdat ik in mijn lespraktijk merk dat cijfers geven niet steeds de leerlingen verder aan het leren zet, onderzoek ik de impact van het geven van groeigerichte feedback op de motivatie van de leerlingen.

Vanuit de literatuur wordt het verschil tussen leren (nieuwe vaardigheden of kennis verwerven) en presteren (tonen dat leerstof verworven is) als uitgangspunt genomen. Een leerling die leert, moet de kans krijgen om fouten te maken zonder daarop beoordeeld te worden. Een prestatie kan gebruikt worden om een oordeel te vellen (is het voldoende?). Door tijdens het leren cijfers te koppelen aan een toets of taak, krijgt de leerling onvoldoende leerkansen. In deze leerfase kunnen formatief werken en het gebruik van feedback aan de leerling duidelijk maken wat goed gaat en verbeterpunten benoemen (feed forward).

Feedback gericht op het proces en de zelfregulatie hebben een grotere impact dan feedback op de taak en de persoon. Ook wanneer de feedback tijdens een gesprek met de leerling overlopen wordt en de leerling ermee aan de slag moet gaan, vergroot de impact.

Startend vanuit de onderzoeksvraag : “Welke impact heeft het proces van groeigerichte feedback op de motivatie van de leerlingen voor het vak programmeren?” ga ik in dit actie-onderzoek ook zelf als leerkracht met de leerlingen (17- en 18-jarigen) aan de slag door tijdens drie maanden geen punten te geven op taken en toetsen, wel feedback. Daarbij wordt ingezet op feed forward, de leerlingen moeten hiermee aan de slag en er volgt ook telkens een gesprek over de feedback en feed forward.

Met behulp van bevragingen en een interview onderzoek ik hoe de leerlingen dit ervaren en wat de impact hiervan is op de motivatie van de leerling. Daarnaast onderzoek ik met leerkrachten, tijdens lesobservaties en een focusgroep op welke manier zij feedback geven vanuit een groeimindset en positieve verwachtingen.

Conclusie van het onderzoek bij de leerlingen is dat de motivatie is gestegen. De autonome motivatie is gelijk gebleven, de gecontroleerde motivatie vertoont een stijging. De leerlingen ervaren het gebruik van feedback, en vooral feed forward als positief: het maakt duidelijk wat er al goed gaat en op welke manier ze aan de slag kunnen om hun prestatie te verbeteren. Tegelijk vinden ze het ontbreken van cijfers negatief: uit de feedback is niet altijd af te leiden of ze de opdracht goed genoeg maakten.

Uit de observaties bij leerkrachten concludeer ik dat leerkrachten even vaak feedback als feed forward geven. Deze feed forward getuigt van een groeimindset van de leraar. Tijdens de focusgroep wordt duidelijk dat de leerkrachten dit in de meeste gevallen onbewust doen: er is weinig kennis over het gebruik van effectieve feedback en feed forward.