Samenvatting

De toenemende woningnood in Nederland vraagt om innovatieve oplossingen, zoals het optoppen van bestaande gebouwen. Volgens onderzoeken van de overheid zouden meer dan 100.000 woningen toegevoegd moeten kunnen worden door middel van optoppen. Deze methode, waarbij extra bouwlagen worden toegevoegd, zorgt voor een extra belasting op de draagconstructie en de bestaande fundering. In de uitgevoerde onderzoeken met betrekking tot
de optop opgave is het draagvermogen van funderingspalen niet beschouwd.
De paalklassefactoren voor de puntweerstand zijn sinds januari 2017 met 30% verlaagd. Er is dus in de berekening van het paaldraagvermogen minder draagkracht beschikbaar dan voorheen. Dit heeft geleid tot het onderzoek, waarvan de hoofdvraag luidt:

“Hoe kan de draagkracht van een paalfundering van een bestaand gebouw berekend en geoptimaliseerd worden wanneer het gebouw wordt opgetopt?”

Het antwoord op de hoofdvraag is verkregen door het uitvoeren van literatuuronderzoek, analyseren van voorbeelden, afnemen van interviews en het uitwerken van een casus.
Uit het onderzoek is gebleken dat de draagkracht wordt berekend volgens de Koppejan methode. Een methode gebaseerd op conusweerstanden uit sonderingen. Deze methode is vastgelegd in de NEN 9997-1, de geotechnische norm. Sinds 2017 zijn de paalklassefactoren voor het puntdraagvermogen (����) verlaagd, wat leidt tot een conservatievere berekening. De NEN 8707 biedt echter ruimte om bij beperkte belastingtoename (≤15%) door de optopping
gebruik te maken van de oude factoren, wat het draagvermogen aanzienlijk verhoogt. Voor het optimaliseren van het draagvermogen zijn verschillende mogelijkheden onderzocht, namelijk:
• het verlagen van de correlatiefactor;
• het verhogen van wanneer belastingtoename niet meer dan 15% bedraagt;
• het verlagen van negatieve kleef belasting en/of verhogen van de positieve kleef;
• het uitvoeren van paalbelastingproeven.

Het resultaat van dit onderzoek is een praktisch stappenplan waarmee ingenieurs de draagkracht van bestaande paalfunderingen kunnen beoordelen en optimaliseren. Hiermee wordt bijgedragen aan een duurzamer en efficiënter gebruik van de bestaande gebouwvoorraad. Aanbevolen wordt om nader onderzoek te doen naar de toename van het draagvermogen van funderingspalen in de loop der tijd. Uit onderzoek is gebleken dat dit het geval is, maar nader
onderzoek is benodigd om dit vast te leggen in de normen om deze versterking mee te mogen nemen in de berekening.