Samenvatting

Dit onderzoek is uitgevoerd voor Mikado in Gennep. Dit is een cluster 3 school voor leerlingen met een verstandelijke beperking. Het onderzoek heeft plaats gevonden binnen de Variant en Combi 4 klassen. De leerlingen van de Variant en Combi 4 klassen zijn tussen de 9 en 19 jaar oud en hebben een licht tot matige verstandelijke beperking en een ernstige psychiatrische stoornis, vaak in combinatie met gedragsproblemen. De doelstelling van de Variant en Combi 4 klassen is dat de leerlingen leren om emoties en gedrag te reguleren waardoor zij met minder ondersteuning naar school of een uitstroom bestemming kunnen gaan. Er zit een verschil in de leerlingen van de Variant en Combi 4 klassen. De leerlingen van de Variant klassen hebben moeite het reguleren van zichzelf en hebben hierdoor af en toe de relaxruimte nodig. De leerlingen van de Combi 4 klas hebben zich verder ontwikkeld op het gebied van zelfregulatie, doordoor hebben de leerlingen in de Combi 4 klas geen relaxruimte nodig. In het team van de Variant en Combi 4 klassen werken leerkrachten,
onderwijsassistenten en medewerkers van Dichterbij die extra zorg bieden. Daarnaast zijn er nog een intern begeleider, orthopedagoog, teamleider en psychomotorisch therapeut betrokken. Vanuit de literatuurstudie is naar voren gekomen dat zelfregulatie bestaat uit drie verschillende onderdelen: emoties, gedrag en aandacht. Zelfregulatie is het beheersen van vaardigheden die van belang zijn voor het reguleren van emoties, het sturen van het eigen gedrag en het sturen van aandacht. Om de zelfregulatie in kaart te kunnen brengen heeft Mikado de ZO! vragenlijst uitgekozen. Er is niet onderzocht of deze vragenlijst aansluit bij de behoeften van de medewerkers. Aan ons als studenten de vraag om dit te onderzoeken. Daarnaast is er gevraagd of we wilden onderzoeken hoe de zelfregulatie het beste kan worden gestimuleerd. Om tot de beantwoording van de hoofdvraag te komen hebben we een kwalitatief onderzoek uitgevoerd. De hoofdvraag die in dit onderzoek wordt beantwoord is: “Op welke manier kunnen medewerkers van de Variant en Combi 4 klassen de zelfregulatie van de leerlingen in kaart brengen en stimuleren?” Eerst hebben we een literatuurstudie gedaan en daarna heeft er een praktijkonderzoek plaats gevonden. Er zijn verschillende onderzoeksmethoden toegepast. We hebben een horizontale vergelijking gemaakt tussen de zes vragenlijsten die er zijn om zelfregulatie in kaart te brengen. Onder 12 medewerkers is een enquête afgenomen met als thema: zelfregulatie in kaart brengen en zelfregulatie stimuleren. Daarnaast hebben we bij de teamleider, intern begeleider, orthopedagoog en de psychomotorisch therapeut een interview afgenomen. Aan de hand van deze onderzoeksmethoden zijn we tot de conclusie gekomen dat de ZO! vragenlijst het beste aansluit bij de behoeften van de medewerkers. Deze vragenlijst bevat alle drie de onderdelen van zelfregulatie, is wetenschappelijk gevalideerd en bevat niet te veel items om in te vullen. Daarnaast is de ZO! vragenlijst geschikt voor de leeftijd van de leerlingen van Mikado. Ook is de vragenlijst gemaakt voor leerlingen met een verstandelijke beperking,Vanuit het onderzoek hebben we kunnen concluderen dat veel medewerkers niet weten hoe ze de zelfregulatie van de leerlingen het beste kunnen stimuleren. Medewerkers geven aan bewust bezig te zijn met het stimuleren van zelfregulatie. Op het moment dat er gevraagd wordt wat zij doen om de zelfregulatie te stimuleren vinden ze het lastig om hier antwoord op te geven. De medewerkers geven vooral beperkingen aan in plaats van manieren waarmee ze de leerlingen kunnen stimuleren. De medewerkers zorgen ervoor dat ze de leerlingen helpen om te reguleren, bijvoorbeeld door af te bakenen. Daardoor worden de leerlingen niet gestimuleerd in de zelfregulatie. Om de vaardigheden rondom de zelfregulatie te stimuleren is het van belang dat de medewerkers hierin geschoold worden. De medewerkers willen graag informatie over zelfregulatie die zij direct kunnen koppelen aan de leerlingen waar zij mee werken.