Samenvatting

Instellingen in het beroepsonderwijs staan voor grote uitdagingen. Zo is verbetering nodig van de samenwerking met en de aansluiting op de arbeidsmarkt, groeit de noodzaak voor flexibele opleidingstrajecten die passen bij de diverse fasen in een leer- en levensloopbaan en is het van belang maatwerk te bieden aan studenten en kansengelijkheid te bevorderen. In veel gevallen is technologie (mede) aanleiding van deze uitdagingen en tegelijkertijd kan technologie oplossingen bieden.

Digitale transformatie wordt niet gedreven door technologie, maar door strategie. Leiderschap en leidinggevenden spelen daarin een belangrijke rol. Uit diverse onderzoeken blijkt dat transformationeel leiderschap, (digitale) competenties van leidinggevenden en gedeeld leiderschap nodig zijn om deze digitale transformatie mede mogelijk te maken. Dit roept de vraag op welke competenties het vraagt om leiding te geven aan digitale onderwijstransformatie in het complexe ecosysteem van het beroepsonderwijs.

Om deze vraag te beantwoorden, heeft iXperium een competentieraamwerk ontwikkeld voor leidinggeven aan digitale transformatie in het beroepsonderwijs. Dit raamwerk bestaat uit vijf hoofddimensies met daaronder subdimensies en competenties:

richting geven aan digitale onderwijstransformatie;
bevorderen van een innovatieve, lerende cultuur;
herinrichten van de organisatie voor digitale transformatie;
zelf digitaal geletterd zijn;
professioneel handelen.

Daarbij beschrijven de eerste drie dimensies het leiderschap dat nodig is en de laatste twee dimensies gaan over persoonlijke competenties van leidinggevenden.

Dit raamwerk biedt handvatten voor beroepsonderwijsinstellingen om na te gaan of het benodigde leiderschap voor digitale transformatie voldoende aanwezig en belegd is. Daarnaast kan het raamwerk als onderbouwing dienen voor een instrument waarmee individuele leidinggevenden na kunnen gaan waar zij staan en welke competenties zij verder kunnen ontwikkelen. iXperium beschikt over verschillende werkvormen, instrumenten en professionaliseringsactiviteiten die bij (onderdelen van) dit raamwerk kunnen helpen om de competenties voor leidinggeven aan digitale transformatie in de praktijk te brengen. Denk bijvoorbeeld aan:

een werkvorm voor visievorming op het gebied van onderwijs met ict en digitale geletterdheid
een werkvorm voor het in kaart brengen van (interacties tussen) actoren en factoren die een rol spelen bij het realiseren van ambities op het gebied van digitale onderwijstransformatie
een werkvorm voor het vormen van gezamenlijke beelden en het stellen van prioriteiten in competenties van docenten op het gebied van onderwijs met ict
een professionaliseringstraject voor leidinggeven aan digitale onderwijstransformatie.