Samenvatting

Leegstaande kerkgebouwen zijn een steeds vaker voorkomend verschijnsel. Wekelijks komen er kerkgebouwen leeg te staan, doordat zij hun kerkelijke religieuze functie verliezen. Kerken zijn het eeuwenoude bruisende hart van de stad en zijn altijd al een belangrijk herkenningspunt. Door het verliezen van de kerkelijke functie verdwijnen de sociale en maatschappelijke waarden van de kerk uit een wijk en raken de kerkgebouwen, bijvoorbeeld door achterstallig onderhoud, in verval. Helaas worden er veel kerkgebouwen om deze reden gesloopt. Af en toe worden leegstaande kerkgebouwen gebruikt voor tijdelijke functies zoals bijvoorbeeld concerten en exposities, er worden nog maar weinig succesvolle langdurige nieuwe functies aan kerkgebouwen toegekend. Echter zijn er maar enkele bedrijven en particulieren die zo’n uitdagend project durven aan te pakken. Dit omdat er veel ingewikkelde factoren meespelen bij de herbestemming van religieus erfgoed. Vraagt u eens af, wat vindt u ervan als de kerk uit het dorp- of stadsgezicht verdwijnt?
Met het maken van een herbestemmingsprocedure voor leegstaande kerkgebouwen, is het doel van de initiatiefnemers, om (on)ervaren partijen een hulpmiddel te bieden, die de complexe herbestemmingsprocedure duidelijk in kaart brengt.De centrale onderzoeksvraag hierbij luidt:
‘’Hoe ziet de procedure eruit die leidt tot een optimale, duurzame
herbestemming van leegstaande kerkgebouwen?’’
Het onderzoek is gericht op rijksmonumentale kerkgebouwen en onderzoekt de aanpak van het herbestemmen van leegstaande kerkgebouwen naar langdurige nieuwe functies. In het onderzoek wordt de huidige situatie rondom het herbestemmen van kerkgebouwen in kaart gebracht en wordt
er gekeken naar subsidies en wet- en regelgeving omtrent rijksmonumenten. Verder zijn de kerkelijke bouwkundige constructies en de meest passende nieuwe functie(s) in kaart gebracht. Deze onderzoeken dienen als begeleidende documenten bij de herbestemmingsprocedure.
Uit onderzoek blijkt dat de al bestaande herbestemmingsprocedures niet compleet genoeg zijn om zelfstandig leegstaande kerkgebouwen aan te pakken. De ontwikkelde herbestemmingsprocedure die leidt tot een optimale, duurzame herbestemming brengt alle facetten van het herbestemmingsproces van de voorbereiding tot realisatie in kaart. Door de procedure te volgen en
gebruik te maken van de bijbehorende succesfactoren en begeleidende documenten kan de gebruiker zelfstandig zijn plannen toetsen en ontwikkelen en biedt dit een compleet hulpmiddel voor partijen.
Door gebruik te maken van de ontwikkelde herbestemmingsprocedure wordt er duurzaam gebruik gemaakt van leegstaande rijksmonumentale kerkgebouwen. Hierbij hoeft er niet gesloopt te worden maar wordt het kerkgebouw herbestemd tot een optimale herbestemming waarmee het kerkgebouwweer een waardevolle aanvulling wordt voor de stad of het dorp.