Samenvatting

Inleiding: In 2010-2012 had 15% van de kinderen en jongeren tussen de twee en vijfentwintig jaar overgewicht. In de Schilderswijk te Den Haag heeft 30% van de kinderen overgewicht. De oorzaken hiervan kunnen gezocht worden in een lage sociaal economische status van een gezin, laag opgeleide ouders en de buitenlandse afkomst. Leefstijlverbetering op jonge leeftijd is belangrijk om gezondheidsrisico’s te verminderen. De organisatie WOWijs richt zich op de leefstijlverbetering bij kinderen tussen de acht en twaalf jaar met een ongezond gewicht. De onderzoeksvraag luidt: “Wat is het effect van deelname aan het WOWijs-programma gedurende zeventien tot tweeëntwintig weken op BMI SDS, middelomtrek SDS en energieverbruik door lichamelijke activiteit van de WOWijs-kinderen?”.
Methode: Er is gekozen voor een kwantitatief onderzoek met voor- en nameting zonder controlegroep. Gewicht, lengte en middelomtrek van acht- tot twaalfjarige (allochtone) basisschoolkinderen met overgewicht zijn aan het begin en eind van het programma gemeten. De voor- en nametingen zijn met elkaar vergeleken om het effect van het WOWijs-programma vast te stellen. Ook is er een pilot met stappentellers uitgevoerd om het effect van energieverbruik door lichamelijke activiteit van het programma te beoordelen.
Resultaten: De literatuurstudie geeft antwoord op de deelvragen waar de methode van het praktijkonderzoek op is gebaseerd. Het praktijkonderzoek bestond uit N=67 (N=32 meisjes en N=35 jongens met een gemiddelde leeftijd van tien jaar) bij wie een voor- en nameting is afgenomen. Als belangrijkste uitkomstmaten is er gekeken naar de BMI SDS op basis van de vijfde Landelijke Groeistudie uit 2009 en de middelomtrek SDS op basis van de vierde Landelijke Groeistudie uit 1997. De BMI SDS is significant afgenomen tussen de voor- en nameting van een gemiddelde BMI SDS bij de voormeting van 1,7 ± 0,6 tot een waarde van 1,5 ± 0,6 bij de nameting. De middelomtrek SDS is ook significant afgenomen tussen de voor- en nameting van 2,3 ± 0,6 tot een waarde van 2,1 ± 0,6. Bij de nameting van de pilot met de stappenteller onder N=5 kinderen (N=2 meisjes en N=3 jongens) laat de overgebleven deelnemer zien dat het gemiddelde aantal stappen per dag is toegenomen.
Conclusie: Zowel de BMI SDS als de middelomtrek SDS zijn statistisch significant gedaald tussen de voor- en nameting. Uit de pilot met de stappentellers kon geen conclusie getrokken worden in verband met het te lage aantal deelnemers bij de nameting
Discussie: Er is een statistisch significante afname gevonden in BMI SDS en middelomtrek SDS, maar door het ontbreken van een controlegroep kan niet gezegd worden of dit toe te schrijven is aan WOWijs en/of de resultaten beklijven door een gebrek aan lange termijn metingen. De meting van de middelomtrek is een kwalitatief goede toevoeging voor de allochtone doelgroep. Wel zou dit in duplo gemeten moeten worden. Ook is dit schooljaar het meten van het energieverbruik door lichamelijke activiteit aan de effectevaluatie toegevoegd. Uit de pilot kwam naar voren dat WOWijs meer kilocalorieën aan de kinderen adviseert dan in werkelijkheid wordt verbruikt.