Samenvatting

In het UMCG komen met regelmaat mensen met balansproblemen tijdens het lopen. Ze voelen zich instabiel en zijn bang om te vallen als ze al niet een keer gevallen zijn. Om de balans te ondersteunen krijgen ze een wandelstok aangeboden. Dit laat een goede verbetering in het looppatroon zien als het gaat om loopsnelheid, staplengte, stapbreedte en staptijd en laat de angst om te vallen afnemen doordat een balansverstoring opgevangen kan worden. Een wandelstok moet echter bij elke pas opnieuw geplaatst worden waarbij de ondersteunende functie vervalt en er een risico op vallen ontstaat. In dit ontwerpverslag is er naar een prototype gewerkt welke getest is bij oudere mensen. Er is onderzoek gedaan naar de effecten van neuropathie en ouderdom op het looppatroon aangezien dit de twee grootste oorzaken van balansproblemen zijn. Er is een opsomming gemaakt van de loophulpmiddelen die vandaag de dag gebruikt worden en deze zijn geanalyseerd op hun toepasbaarheid bij het lopen met balansproblemen. Er is een gesprek gevoerd met prof. Klaas Postema, hoogleraar revalidatiegeneeskunde aan het UMCG, wie met regelmaat in contact komt met de doelgroep en van wie de vraag naar het hulpmiddel komt. Hij heeft geadviseerd over de behoeftes van de doelgroep en de werking die het hulpmiddel zou moeten hebben. Er is behoefte aan een hulpmiddel, welke continue ondersteuning van de balans biedt, zodat de angst om te vallen afneemt en een instabieler looppatroon aangenomen kan worden doordat het hulpmiddel de nodige ondersteuning biedt, waardoor minder energie verbruikt wordt tijdens het lopen. Dit moet zorgen voor afname van de angst om te vallen, zodat lopen niet meer vermeden wordt.
De doelgroep voor het hulpmiddel bestaat voornamelijk uit ouderen boven de 60 jaar met diabetes mellitus type 2. Ouderdom zorgt voor een afname van de kwaliteit van de zenuwbanen waardoor sensorische informatie over de houding van het lichaam niet goed de hersenen bereikt. Neuropathie, veelal veroorzaakt door diabetes mellitus, versterkt deze afname. Dit heeft tot gevolg dat mensen zich instabiel voelen of zelfs vallen, waardoor lopen vermeden wordt. Dit heeft weer tot gevolg dat de kwaliteit van het lichaam sneller afneemt, waardoor de symptomen versterken. Wanneer deze mensen toch lopen, gebeurt dit op een aangepaste manier om een groter steunvlak te creëren en een beter gevoel van stabiliteit te verkrijgen. Dit kost meer energie en legt een grotere belasting op de gewrichten, waardoor het lopen minder lang volgehouden kan worden. Er is een toename van de stapbreedte, staptijd en variatie van de stapbreedte gemeten bij mensen met neuropathie in de voeten, wat duid op een instabiel looppatroon. Deze verandering in het looppatroon is een poging om het steunvlak te vergroten om zodoende meer stabiliteit te verkrijgen.
Uit het marktonderzoek bleek dat er wel degelijk loophulpmiddelen zijn die continue contact met de ondergrond hebben door het gebruik van wielen, zoals een rollator of een looprek met wielen aan de voorkant. Daarnaast bestaan er wandelstokken met een vergroot steunvlak, zoals de Quad-stick (vierpoot) wat voor extra stabiliteit zorgt. Deze hulpmiddelen hebben alleen wel hun beperking. De doelgroep wil liever niet dat duidelijk te zien is dat ze minder valide zijn. Het hulpmiddel moet dus een bescheiden, modern uiterlijk krijgen. Het mag niet omslachtig zijn zoals een rollator. Daarnaast kunnen wielen gebruikt worden voor het contact met de grond, maar er moet ook op het hulpmiddel gesteund kunnen worden bij een balansverstoring zonder dat het hulpmiddel wegrolt. Er zal dus een remsysteem op moeten komen.
In de ontwerpfase zijn alle eisen die gesteld zijn verwerkt in ideeschetsen. Deze zijn aan de hand van een morfologische kaart gegroepeerd en in drie concepten verdeeld. Deze concepten zijn beoordeeld aan de hand van de gestelde eisen en wensen en het concept met de beste score is verder ontwikkelt tot prototype. Dit prototype is getest op gezonde mensen rond de 60 jaar. Een test met mensen die neuropathie in de onderste extremiteiten hebben zou te veel risico’s met zich meebrengen en was in het tijdsbestek niet haalbaar. Uit de test is gebleken dat het hulpmiddel wel degelijk werkt, maar dat het nog te zwaar is en een onaantrekkelijk uiterlijk heeft. Ook een paar technische aspecten zoals het sturen bleken nog niet helemaal soepel te verlopen. In de optimalisatiefase zijn voor deze problemen oplossingen gegeven. In de discussie worden aanbevelingen voor de toekomst gedaan met betrekking tot het product zelf, maar ook tot de test die uitgevoerd is.