Samenvatting

Dit rapport komt voort uit een onderzoek naar het rapporteren van belangenconflicten door in Nederland publiek aangeboden beleggingsinstellingen. Het rapport is geschreven door Razia Gül en is uitgevoerd in opdracht van Solutional in de periode februari tot en met juni 2016.
Als gevolg van de financiële crisis in de periode 2007-2011 is een grote diversiteit aan wet- en regelgeving ontstaan met het doel om onder andere de stakeholder van een beleggingsinstelling te beschermen. Om deze reden stelt de wet- en regelgeving eisen aan beleggingsinstellingen ten aanzien van het rapporteren en communiceren van belangenconflicten. In de praktijk wordt op uiteenlopende wijze invulling gegeven aan de vereisten uit de wet- en regelgeving. Bij het uitvoeren van het onderzoek heeft de volgende hoofdvraag centraal gestaan:
“In welke mate voldoen beleggingsinstellingen aan de wet- en regelgeving met betrekking tot het rapporteren van belangenconflicten richting hun stakeholders en hoe kan dit worden verbeterd?”
Het doel van dit rapport is het in kaart brengen van de eisen van de wet- en regelgeving met betrekking tot het rapporteren van de belangenconflicten. Verder wordt getoetst of de stakeholder het benodigde inzicht krijgt in het, vanuit wet- en regelgeving vereiste, beleid ten aanzien van belangenconflicten. Tevens neemt dit rapport aanbevelingen inzake het rapporteren van belangenconflicten op.
Met het literatuuronderzoek zijn de kernbegrippen gedefinieerd en is de wet- en regelgeving in kaart gebracht. Verder zijn met het toegepast onderzoek 25 beheerdersjaarverslagen, 25 jaarverslagen van beleggingsinstellingen en bijbehorende prospectussen onderzocht. Tot slot is door middel van interviews onderzocht wat de verbeterpunten zijn voor het rapporteren en communiceren van belangenconflicten.
Uit het literatuuronderzoek komt naar voren dat de definitie ‘belangenconflicten’ niet expliciet vermeld staat in de wetgeving. Verder wordt gebruikt gemaakt van de term ‘risico’. Vermogensbeheerders kunnen op deze manier een eigen invulling geven aan de termen ‘belangenconflicten’ en ‘risico’, en het risico belangenconflicten niet vermelden. Daarnaast kan geconcludeerd worden dat de interpretatie van artikelen door abstract taalgebruik voor verschillen en inconsistente wijze van communiceren richting de stakeholder kan zorgen.
Uit het toegepast onderzoek is gebleken, dat beleggingsinstellingen momenteel niet transparant genoeg zijn in het publiekelijk openbaren van hun belangenconflictenbeleid of geen apart beleid hebben, maar deze opnemen in het AO/IB. Daarnaast is het belangenconflictenbeleid vaak summier en niet toegepast op de desbetreffende beleggingsinstelling.
De meerderheid van de beleggingsinstellingen zien een belangenconflict niet als een groot risico. Om deze reden wordt dit bij (beheerders van) beleggingsinstellingen niet opgenomen in het jaarverslag.

Figuur 0.1 Risico belangenconflicten aanwezig in het verslag

Vermogensbeheerders dienen over hun in rekening gebrachte kosten, waaronder ook betaalde beloningen, transparant te zijn naar hun stakeholders. Van de onderzochte jaarverslagen geeft 80% een kwantitatieve onderbouwing van beloningen en slechts vijf prospectussen maken een melding van dubbele beheervergoeding. Persoonlijke belangen worden in 23 van de 25 jaarverslagen van het fonds goed opgenomen.
Een beleggingsinstelling kan haar manier van communiceren verbeteren door het belangenconflictenbeleid publiek toegankelijk te maken en in het beheerdersverslag persoonlijke belangen op te nemen om zich transparant op stellen. Verder is het raadzaam om een aparte belangenconflictenbeleid op te stellen in plaats van deze op te nemen in de AO/IB. Het jaarverslag kan een melding maken van het risico belangenconflicten en het prospectus kan een melding maken van dubbele beheervergoeding die niet in rekening wordt gebracht.
Beleggingsinstellingen en beheerders kunnen op basis van de behoefte van de desbetreffende doelgroep bepalen of het communiceren zal geschieden via de website, via persoonlijk contact of via het jaarverslag. De professionals geven in de interviews voorkeur aan de website. Echter is uit het toegepast onderzoek gebleken, dat dit meestal persoonlijk wordt gemeld. Figuur 0.2 Communiceren belangenconflicten