Samenvatting

Inleiding: Ondervoeding en een lage spiermassa komen voor bij 65 tot 100% van de patiënten in het eindstadium van leverziekten. Voorafgaand aan de noodzakelijke levertransplantatie wordt bij hen de voedingstoestand bepaald door de diëtist. Het bepalen van de voedingstoestand bij patiënten met een leverziekte wordt als lastig ervaren, bijvoorbeeld door de aanwezigheid van ascites. De negatieve effecten van een slechte voedingstoestand op levertransplantatie maakt het belang voor een goede methode om deze te bepalen hoog. Ten behoeve van de diagnostiek wordt van iedere patiënt een CT-scan gemaakt, deze kan ook gebruikt worden voor het bepalen van de lichaamssamenstelling. De hoofdvraag van dit onderzoek luidt: Wat is het verschil in de gemeten spiermassa en de classificatie van de voedingstoestand tussen de CT-scan en de traditionele antropometrie (BMI, het model van Morgan, handknijpkracht en bovenarmspieromtrek) bij patiënten in het eindstadium van leverziekten?
Methode: In dit onderzoek is een literatuuronderzoek en een praktijkonderzoek uitgevoerd. In het literatuuronderzoek is systematisch gezocht naar evidence voor de betrouwbaarheid en validiteit van de gebruikte antropometrische methoden (BMI, het model van Morgan, handknijpkracht en de bovenarmspieromtrek) en de CT-scan. In het praktijkonderzoek is de spiermassa door middel van CT-scans en de bovenarmspieromtrek met elkaar vergeleken. Met SliceOmatic zijn 49 CT-scans geanalyseerd door een gecertificeerde onderzoeker op de spiermassa. Daarnaast is van 46 patiënten door middel van de McNemar toets het verschil in classificering van de voedingstoestand onderzocht.
Resultaten Uit literatuuronderzoek is gebleken dat alle gebruikte antropometrie (BMI, het model van Morgan, handknijpkracht en de bovenarmspieromtrek) gebruikt kunnen worden om de voedingstoestand te bepalen bij patiënten met een leverziekten. Deze methoden geven echter vaak een onderschatting van het aantal patiënten in classificatie van de voedingstoestand als zij worden vergeleken met een gouden standaard. Uit een humane kadaverstudie bleek dat de CT-scan een zeer betrouwbare en valide methode is voor het bepalen van de lichaamssamenstelling. CT-scans bij leverpatiënten wordt gezien als de gouden standaard voor het bepalen van de lichaamssamenstelling. Uit het praktijkonderzoek blijkt er een sterke correlatie (r=0,685, p<0,01) tussen de totale spiermassa gemeten met CT-scan en de bovenarmspieromtrek. Het analyseren van de CT-scans heeft een intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid van 0,998. Daarnaast blijkt er een significant verschil tussen de classificering van patiënten in categorieën van de voedingstoestand tussen de CT-scan, het model van Morgan en de BMI (p<0,001).
Conclusie: De CT-scan is een betrouwbare en valide methode om de lichaamssamenstelling te bepalen bij patiënten met een leverziekte, daarnaast heeft het analyseren van de spiermassa een zeer hoge intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid vergeleken met de traditionele antropometrie. Bepalen van de voedingstoestand door middel van antropometrie heeft beperkingen en geeft geen informatie over de lichaamssamenstelling. Er zijn significante verschillen tussen de classificatie van patiënten in de voedingstoestand door de verschillende antropometrie en de CT-scan.
Aanbevelingen: Het is aan te bevelen om de CT-scan te gaan gebruiken voor het onderzoeken van de voedingstoestand bij patiënten met een leverziekte.