Samenvatting

Inleiding: De mantelzorger is onmiskenbaar binnen de gezondheidszorg en zorgt uit oprechte betrokkenheid voor de patiënt. Uit onderzoek blijkt dat één op de zeven mantelzorgers binnen Nederland overbelast is. Een ziekte waarbij mantelzorgers vaak een belangrijke rol spelen is COPD. Vanwege het chronische verloop heeft de ziekte invloed op de lichamelijke en psychische gezondheid van de mantelzorger. Verpleegkundigen hebben binnen het ziekenhuis ook de taak om overbelaste mantelzorgers te signaleren. Er zijn verschillende methodieken en tactieken waar de verpleegkundige gebruik van kan maken. Het is van belang dat de verpleegkundige de overbelaste mantelzorger tijdig signaleert, omdat daarna de juiste ondersteuning geboden kan worden. Hiermee wordt voorkomen dat de mantelzorger door de overbelasting zelf psychisch of lichamelijk ziek wordt.
Doel: De doelstelling van dit onderzoek is het achterhalen op welke wijze verpleegkundigen van afdeling 9 Longgeneeskunde binnen het Haga Ziekenhuis de overbelasting bij mantelzorgers signaleren.
Methode: Om de onderzoeksvraag te beantwoorden, is kwalitatief onderzoek verricht. Er zijn semigestructureerde interviews afgenomen bij verpleegkundigen met minimaal één jaar werkervaring met COPD patiënten. De hoofdtopics die in de interviews naar voren kwamen, waren: kennis en ervaring, omgang, herkennen en constateren en attitude.
Resultaat: Er zijn zeven verpleegkundigen geïnterviewd. De verpleegkundigen hebben verschillende ervaringen met overbelaste mantelzorgers van COPD patiënten. Verpleegkundigen letten voornamelijk op verbale en non-verbale uitingen van de mantelzorger en maken geen gebruik van meetinstrumenten. De mantelzorger wordt soms niet herkent, door gebrekkig ingevulde anamneses. Zes verpleegkundigen denken dat een bruikbaar meetinstrument nodig is en vijf verpleegkundigen denken dat daarbij een passend beleid of richtlijn moet komen. Drie verpleegkundigen voelen zich niet bekwaam in het signaleren. Hierbij wordt de link gelegd met aantal jaar werkervaring en het missen van de juiste kennis.
Conclusie: Verpleegkundigen signaleren de overbelaste mantelzorger door observatie van het gedrag van de mantelzorger. Voor de verpleegkundigen is het meestal lastig om een overbelaste mantelzorger te signaleren. De afdeling is vaak niet op de hoogte van de aanwezigheid van een mantelzorger, omdat de mantelzorger onvoldoende wordt betrokken bij opname. Ook missen verpleegkundigen een hulpmiddel, zoals een meetinstrument of een richtlijn en extra kennis over het signaleren van overbelaste mantelzorgers.