Samenvatting

Deze scriptie is een afstudeerproduct voor de opleiding Toegepaste Wiskunde bij de Haagse Hogeschool. De scriptie is geschreven bij KBenP, een bedrijf met verschillende werkzaamheden in de data en IT. De scriptie gaat over sluipverkeer: er wordt onderzocht of het mogelijk is om verkeer zo om te leiden met verkeersborden dat er minder sluipverkeer is. Daarom is de hoofdvraag van dit onderzoek: Met welke maatregelen, die in te stellen zijn met verkeersborden, wordt sluipverkeer in dorpskernen zoveel mogelijk voorkomen, zonder dat voertuigen hierdoor een onacceptabel langere reistijd krijgen?
Om te bepalen waar dorpskernen zijn, is gebruik gemaakt van grenzen van de bebouwde kom. Er bleek in meerdere gemeenten in provincie Utrecht sprake te zijn van sluipverkeer. Hiervan bleek Gemeente Vijfheerenlanden de meest geschikte voor dit onderzoek, daarom is dit onderzoek gericht op die gemeente. Er is een dataset gebruikt van voertuigen die elke paar seconden hun positie en snelheid registreren. Met deze data is bepaald hoeveel verkeer vanaf welke plek naar welke plek is gegaan. Dit is de vervoersvraag.

Een verkeerstoedeling is een verdeling van het verkeer uit de vervoersvraag over het wegennet. De twee belangrijkste toedelingen in dit onderzoek zijn:
a. Het gebruikersevenwicht: een toedeling waarin geen enkele verkeersdeelnemer zijn reistijd kan verkleinen door een andere route te kiezen. Deze toedeling benaderd de werkelijkheid.
b. Een toedeling waarin de opgetelde reistijd van de verkeersdeelnemers wordt geminimaliseerd, en de reistijd binnen de bebouwde kom extra zwaar weegt.

Er worden in dit onderzoek twee verkeersmaatregelen meegenomen die uit te voeren zijn met verkeersborden. Hieronder staat per maatregel uitgelegd hoe de wegen worden gekozen waar de maatregel moet worden uitgevoerd.
1) Maatregel 1: het sluiten van wegen. Om te bepalen welke wegvakken moeten worden gesloten om sluipverkeer te verminderen, wordt eerst een verkeerstoedeling gemaakt volgens toedeling b, waarbij wordt geforceerd dat er minstens 1 weg niet gebruikt wordt. De wegen waar bij deze verkeerstoedeling geen verkeer over gaat, zijn wegen die wellicht gesloten kunnen worden om sluipverkeer te verminderen.
2) Maatregel 2: het verlagen van de maximumsnelheid van wegvakken. Om te bepalen op welke wegvakken dit moet gebeuren, wordt eerst een verkeerstoedeling gemaakt volgens toedeling b. Deze wordt vergeleken met de situatie bij toedeling a. De wegen waar de maximumsnelheid moet worden verlaagd zijn de wegen waar bij toedeling a veel meer verkeer overheen gaat dan bij toedeling b.

Het effect van een maatregel is na te gaan door de gevonden aanpassingen van die maatregel aan het wegennet te doen, daarna toedeling a uit te voeren, en deze te vergelijken met toedeling a bij het oorspronkelijke wegennet. Uit het onderzoek blijkt dat maatregel 1 weinig effect heeft, omdat de wegen die worden gesloten in de huidige situatie al weinig verkeer hadden. Maatregel 2 had meer effect: hier was er zowel in de ochtend- als in de avondspits een vermindering van sluipverkeer in dorpskernen, want de totale reistijd in de bebouwde kom van doorgaand verkeer nam af door maatregel 2. De methodiek van maatregel 2 is dus geschikt om sluipverkeer te verminderen. In vervolgonderzoek kan worden onderzocht wat er gebeurt als de maximumsnelheid veranderd in beide richtingen van wegen, in plaats van in slechts 1 richting zoals in dit onderzoek is gedaan.