Samenvatting

Inleiding: Overgewicht en obesitas vormen een steeds groter wordend probleem in Nederland. Naast de toename van overgewicht en obesitas, zorgt de digitalisatie van de zorg voor een sterke verandering in het werkveld van diëtisten. Succesvolle behandelingen worden afgewisseld met behandelingen waar terugval bij voorkomt. Overgewicht- en obesitaspatiënten kunnen na de behandeling door verschillende redenen weer terugvallen in hun oude, ongewenste gedrag. Er bestaan momenteel weinig nazorgprogramma’s die de diëtist kan toepassen tijdens of na de behandeling van overgewicht- en obesitaspatiënten. Een nazorgprogramma zou kunnen ondersteunen om de terugval bij patiënten te voorkomen. Gezien de digitalisatie kan een mHealthapplicatie als nazorgprogramma mogelijkheden bieden om terugval te verminderen of te voorkomen. Met dit onderzoek worden er aanbevelingen gedaan aan het Kenniscentrum Diëtisten Overgewicht en Obesitas (KDOO) voor een mHealthapplicatie als nazorgprogramma binnen de diëtistische behandeling. De aanbevelingen laten zien waar een mHealthapplicatie als nazorgprogramma aan moet voldoen om terugval te kunnen verminderen bij overgewicht- en obesitaspatiënten.
Methode: Het onderzoek is uiteengezet in een literatuur- en praktijkonderzoek. Het onderzoek is uitgevoerd in de periode van september 2014 tot en met januari 2015. In het literatuuronderzoek zijn de onderwerpen terugval en de bestaande interventies met terugvalpreventie onderzocht bij overgewicht en obesitas. In het praktijkonderzoek zijn negen diëtisten uit de eerstelijnszorg geïnterviewd via een focusgroep en er zijn acht overgewicht- en obesitaspatiënten individueel geïnterviewd. De interviews bestonden uit semigestructureerde vragenlijsten over de onderwerpen terugval en nazorg.
Resultaten: De resultaten van het literatuuronderzoek laten zien dat terugval kan worden gezien als een gebeurtenis bij gedragsverandering die tijdens en na dietistische behandeling kan plaatsvinden. Het Transtheoretisch Model specificeert vijf verschillende fasen van gedragsverandering waarbij terugval kan voorkomen. Er zijn een groot aantal factoren en bijbehorende interventies van invloed op gedragsverandering en daarmee terugval. De verschillende factoren en interventies staan in wisselwerking met elkaar. Bestaande interventies richten zich op één of enkele aspecten die terugval beïnvloeden. De Zorgstandaard Obesitas geeft meer alomvattende richtlijnen om terugval te kunnen verminderen tijdens en na de dieetbehandeling. Het praktijkonderzoek toont dat de ervaringen met terugval van zowel diëtisten als overgewicht- en obesitaspatiënten overeenkomen. De behoefte naar aan een nazorgprogramma wordt beaamd door zowel de diëtisten als de overgewicht- en obesitaspatiënten.
Conclusie: Het Transtheoretisch model met het Stages of Change concept kan toegepast worden in een mHealthapplicatie. Hierdoor kan de interventie zo gericht mogelijk gegeven worden. Daarbij is het rekening houden met persoonsgebonden factoren belangrijk. Afstemming van de mHealthapplicatie op de persoonlijkheid van de gebruiker is daarom een belangrijke voorwaarde. Op deze manier kan terugval op maat worden behandeld.
Aanbevelingen: Voor de verdere ontwikkeling van een mHealthapplicatie is het belangrijk dat de applicatie inpast binnen de diëtistische behandeling en per persoon afgesteld kan worden. Het nazorgprogramma dient hierbij gebaseerd te zijn op het Transtheoretisch Model, de verschillende factoren die terugval beïnvloeden en interactie met de diëtist. Voor verder onderzoek is het belang om de onderzoekspopulatie te vergoten en verder onderzoek te doen naar interventies voor terugval, verschillende gedragsveranderingmodellen en verschillende bestaande applicaties op het gebied van gewichtsverlies en gewichtsverliesbehoud.