Samenvatting

Inleiding: Wanneer een sporter zijn prestatie wil verbeteren of training wil optimaliseren, is de lichaamssamenstelling een belangrijke factor. De hoeveelheid vetmassa en vetvrije massa kunnen namelijk effect hebben op de sportprestatie. Vanuit de sporterswereld is er vraag naar een betrouwbaar en valide meetinstrument dat veilig, snel en niet belastend is voor de sporter. De seca Medical Body Composition Analyzer 515® (mBCA), een nieuwe Multi-Frequentie Bio-elektrische Impedantie Analyse (MFBIA), zou mogelijk kunnen voldoen aan deze vraag. De opdrachtgever zoekt naar aanvullend en eigen onderzoek over de betrouwbaarheid en de validiteit van de mBCA, wat gebruikt kan worden in de besluitvorming over het, al dan niet, aanschaffen van de mBCA door De Haagse Hogeschool. In dit onderzoeksrapport staat de volgende onderzoeksvraag centraal: “In hoeverre is de seca mBCA 515® een betrouwbaar en valide meetinstrument in vergelijking met de BOD POD® voor het meten van de vetmassa en vetvrije massa bij sporters?”
Methoden: Het literatuuronderzoek behandelde publicaties over de betrouwbaarheid en validiteit van de MFBIA en de BOD POD® (BOD POD). Middels praktijkonderzoek werd antwoord gegeven op de vraag of de mBCA, in vergelijking met de BOD POD, een betrouwbaar en valide meetinstrument is bij de onderzoekspopulatie sporters. De deelnemers in het praktijkonderzoek zijn eerstejaars studenten van de opleiding voor docent lichamelijke opvoeding (HALO) van De HHS. De deelnemers ondergingen, tijdens één meetsessie, twee metingen met de mBCA en één meting met de BOD POD. De relevante data, geslacht, geboortedatum, lengte, gewicht, absolute vetmassa en absolute vetvrije massa werden gebruikt voor dit onderzoek. De betrouwbaarheid werd getoetst met de paired t-test, Pearson R2 en de Intraclass Correlation Coëfficiënt (ICC). De validiteit werd getoetst met de paired ttest, Pearson R2 (R2), de Bland Altman limits of agreement (BA) en de ICC.
Resultaten en conclusie: Het totaal aantal deelnemers aan het praktijkonderzoek was 35 personen, te weten 25 mannen en 10 vrouwen. De gemiddelde (SD) leeftijd was 19,6 jaar (2,2). De gemiddelde lengte was 180,2 cm (10,7) en het gemiddelde gewicht was 72,6 kg (8,6). Betrouwbaarheid: er is een zeer sterke correlatie tussen de eerste en tweede meting met de mBCA bij de variabele vet in kg (R2=0 ,998 (sig.<0,05) en ICC=0,998) en er is sprake van totale correlatie met de variabele vetvrije massa in kg R2=1,000 (sig.<0,05) en ICC=1,000). Het lijkt dat de mBCA betrouwbaar is om de vetmassa en vetvrije massa te meten bij sporters. Validiteit: er is een sterke correlatie tussen de mBCA en de BOD POD bij het meten van de vetmassa in kg (R2=0,847 (P < 0,001) en ICC=0,797). Daarnaast is er een zeer sterke correlatie tussen de mBCA en de BOD POD bij het meten van de vetvrije massa in kg (R2= 0,964 (P < 0,001) en ICC 0,959). De BA-plot toont aan dat er twee metingen buiten de limits of agreement vallen, zowel bij de meting van de vetmassa als bij de meting van de vetvrije massa in kg. Ondanks dit feit, lijkt de mBCA een valide meetinstrument om de vetmassa en vetvrije massa te meten bij sporters.
Aanbevelingen: De positieve resultaten van dit onderzoek, kunnen als argument gebruikt worden voor De HHS en (sport)diëtistenpraktijken om de mBCA aan te schaffen. Diëtisten kunnen(top)sporters van gerichte voedingsadviezen voorzien en hiermee een nieuwe markt(cliëntengroep) bedienen. De mBCA kent geen specifieke kledingvoorschriften, daarom is het een aanbeveling om onderzoek te doen naar het effect van het dragen van diverse soorten kleding. Ook wordt de fabrikant aangeraden om de formule van de mBCA vrij te geven aan onafhankelijke onderzoekers, zodat deze inhoudelijk kritisch bekeken wordt.
Dit onderzoek is een positief resultaat voor het gebruik van de mBCA, maar er wordt aangeraden meer onderzoek te doen naar de mBCA om de zeer beperkte literatuur uit te breiden. Meer inzichten die hetzelfde resultaat tonen, komen de adoptie van de mBCA in de praktijk ten goede.