Samenvatting

Inleiding
Per jaar worden ongeveer 3.000 Nederlanders met een psychose gediagnosticeerd. Een
psychose wordt vaak met antipsychotica behandeld welke zowel positieve als ook negatieve
effecten hebben op de patiënten. De focus van psychosebehandeling lag een lange tijd
vooral op klinisch herstel, kortom het verminderen van symptomen. De laatste jaren ontstond
er echter meer aandacht voor het persoonlijk herstel bij mensen die een psychose hebben
doorgemaakt. De aandacht wordt gericht op het ondersteunen van een bevredigend, hoopvol
en bijdragend leven ondanks aanhoudende beperkingen (Anthony, 1993). Terwijl het begrip
persoonlijk herstel groter en belangrijker geworden is binnen de geestelijke gezondheidszorg
(Slade et al., 2014), blijft het een niet volledig afgebakend begrip.
Dit afstudeeronderzoek richt zich het meten van de gevolgen van antipsychotica op
persoonlijk herstel bij mensen die een psychose hebben doorgemaakt. Huidige
meetinstrumenten besteden nog weinig aandacht aan persoonlijk herstel en de rol van
antipsychotica hierin. De HAMLETT-studie vroeg om advies over hoe de inhoud van een
meetmethode vormgegeven kan worden die zich richt de gevolgen van antipsychotica op
persoonlijk herstel. Hiervoor is de volgende onderzoeksvraag opgesteld: ‘Wat zijn de
meningen, ervaringen en behoeften van medewerkers van de HAMLETT-studie over hoe de
gevolgen van antipsychotica op persoonlijk herstel gemeten kunnen worden bij mensen die
een psychose hebben doorgemaakt?’
Methode en resultaten
Om antwoord te geven op de onderzoeksvraag heeft er kwalitatief onderzoek
plaatsgevonden door middel van semigestructureerde interviews met 11 medewerkers van
de HAMLETT-studie. Hieruit bleek dat medewerkers onder persoonlijk herstel een gevoel
van eigenwaarde en een betekenisvol leven leiden verstaan. Ook wordt het gezien als een
persoonsafhankelijk en stapsgewijs proces. Belangrijke aspecten van persoonlijk herstel zijn
het zelfbeeld, de sociale verbondenheid en steun, betrokkenheid bij werk en activiteiten,
empowerment, hoop en toekomstperspectief en zingeving. Verder bevorderen antipsychotica
volgens medewerkers het persoonlijk herstel door weer dagelijks te kunnen functioneren.
Maar belemmeren het zelfbeeld, ervaren van empowerment en het aangaan van sociaal
contact. Vanuit de medewerkers is er behoefte aan kwalitatief onderzoek, door middel van
interviews, om de invloed van antipsychotica op persoonlijk herstel te meten. Medewerkers
gaven daarnaast aan dat een combinatie met kwantitatief onderzoek, zoals vragenlijsten
gebaseerd op de interviewresultaten, wenselijk is.
Conclusie en aanbevelingen
Er kan worden geconcludeerd dat er kwalitatief onderzoek plaats zal moeten vinden om de
gevolgen van antipsychotica op persoonlijk herstel te meten. Daarom wordt er aanbevolen
om diepte-interviews af te nemen bij patiënten die een psychose hebben doorgemaakt, met
als doel zicht te krijgen op het persoonlijk herstel van patiënten. Er wordt aanbevolen een
interviewschema hiervoor op te stellen met de volgende onderwerpen: zelfbeeld, sociale
verbondenheid en steun, betrokkenheid bij werk en activiteiten, empowerment, hoop en
toekomstperspectief en zingeving. Ook wordt aanbevolen het CHIME-model te gebruiken als
basis bij de ontwikkeling van het interview. Voor vervolgonderzoek zou er een vragenlijsten
kunnen worden ontwikkeld waarin de belangrijkste thema’s worden verwerkt die naar voren
zijn gekomen in de diepte-interviews. Hiermee kan er op grotere schaal zicht worden
verkregen op het persoonlijk herstel van patiënten.