Samenvatting

Dit adviesverslag is in opdracht van Cosis geschreven, met als doel inzicht te verschaffen in
hoeverre ABCDate bijdraagt aan het verminderen van eenzaamheid onder mensen met een
verstandelijke beperking (doelgroep). Op basis van dit onderzoek zou Cosis een besluit
nemen of ze de licentie met ABCDate al dan niet zouden verlengen. Als de licentie wel
verlengd zou worden, moest er een product ontwikkeld worden dat zou bijdragen aan een
effectiever gebruik van ABCDate en het verminderen van eenzaamheid onder de doelgroep.
Als de licentie niet verlengd zou worden, moest er een alternatieve aanpak worden gekozen
die ook bijdraagt aan het verminderen van eenzaamheid en het bevorderen van het sociaal
functioneren van de doelgroep, maar zonder gebruik te maken van het platform ABCDate.
Uit het veldonderzoek bleek al snel dat het platform ABCDate ondersteunend is bij het
verminderen van eenzaamheid onder de doelgroep. Echter ontbraken er handvatten voor de
persoonlijk begeleiders om hierover het gesprek aan te gaan met hun cliënten. Het doel van
het onderzoek is dan ook gericht op het bieden van deze handvatten, zodat persoonlijk
begeleiders hun cliënten met een verstandelijke beperking (18+) beter kunnen ondersteunen
bij het gebruik van ABCDate.
Er is kwalitatief onderzoek uitgevoerd aan de hand van veldverkenning en
literatuuronderzoek, hiervoor zijn interviews gehouden met verschillende stakeholders zowel
binnen als buiten Cosis. De ervaringen en bevindingen met betrekking tot eenzaamheid en
ABCDate zijn door middel van deze interviews geanalyseerd. Daarnaast zijn best practices
geanalyseerd, waarbij gekeken is naar de aanpak van eenzaamheid en ABCDate door
externe zorgorganisaties, evenals naar bredere initiatieven die al zijn ondernomen om het
probleem (eenzaamheid) aan te pakken.
Naar aanleiding van zowel de geanalyseerde interviews als de geanalyseerde best practices
zijn ontwerpeisen ontstaan. Deze ontwerpeisen zijn tijdens de eerste evaluatieronde
besproken met de werkgroep (zie toelichting gebruikte termen). Uit de eerste evaluatieronde
zijn twee mogelijke prototypes naar voren gekomen. Bij het bespreken van deze prototypes
zijn de best practices meegenomen van externe zorgorganisaties die geïnterviewd zijn.
Uiteindelijk is gekozen voor een praatplaat. Het doel van de praatplaat is om persoonlijk
begeleiders handvatten te bieden, zodat zij cliënten beter kunnen ondersteunen bij het
gebruik van ABCDate. Een praatplaat vergemakkelijkt gesprekken, doordat het een visuele
stimuli biedt die cliënten helpt bij het beter begrijpen, communiceren en uitbreiden van
gedachten en ideeën. De praatplaat is een agogisch instrument dat het gesprek tussen de
cliënt en pb’er vergemakkelijkt met betrekking tot ABCDate. De praatplaat kan ingezet
worden wanneer een cliënt aangeeft niet tevreden te zijn over zijn netwerk. De persoonlijk
begeleider kan samen met zijn cliënt stapsgewijs de praatplaat bewandelen. De praatplaat
heeft de vorm van een infinity teken en bestaat in totaal uit negen stappen. Het gebruik van
het infinity teken als symbool voor oneindigheid sluit naadloos aan bij het ontwerp van de
praatplaat. Deze praatplaat kent namelijk geen einde, omdat de wensen van cliënten in de
loop van de tijd kunnen veranderen.
Voor het implementeren van het product bevelen wij Cosis de volgende punten aan:
• Leidinggevenden van woonlocaties brengen de praatplaat onder de aandacht tijdens
Cosis Overleg Vorm en plaatsen deze in Teams.
5
• Plan eens per kwartaal een bijeenkomst in met de werkgroep en de aangestelde
persoonlijk begeleiders om de praatplaat te evalueren. De resultaten van de evaluatie
worden meegenomen om de praatplaat up-to-date te houden (zie hoofdstuk 1.2;
zorgvuldigheid).
• De praatplaat moet gedeeld worden op SharePoint en in Teams, zodat de praatplaat
te allen tijde ingezet kan worden door persoonlijk begeleiders.
• De werkgroep krijgt eigenaarschap over de praatplaat en is verantwoordelijk voor het
up-to-date houden van de praatplaat.
Hoofdstuk 1 van het onderzoeksverslag beschrijft het product. Hoofdstuk 2 bespreekt de
context en aanleiding, gevolgd door een probleemanalyse en eindigend met de doelstelling
van het ontwerponderzoek. In hoofdstuk 3 wordt het proces uiteengezet dat doorlopen is om
het product te ontwikkelen. Tot slot bevat hoofdstuk 4 aanbevelingen om de kwaliteit van de
praatplaat te waarborgen