Samenvatting

Dit onderzoek dient als een verdiepingsslag in een lopend intern onderzoek binnen de speciaal onderwijs scholen van RENN4. Hierin wordt onderzocht hoe de inpandige samenwerkingen van RENN4 en haar zorgpartners kunnen worden versterkt. Deze samenwerkingen zijn opgezet om de zorgvraag en de onderwijsvraag van de leerlingen beter op elkaar af te stemmen. Uit het vooronderzoek van RENN4 blijken ontwikkelpunten in de inpandige samenwerking zich vooral voor te doen binnen de thema’s: Regie, visie, verantwoordelijkheid, initiatie, communicatie en de gezamenlijke afspraken (Scheurholts, 2021).

De inpandige samenwerkingen van RENN4 gaan voornamelijk om samenwerkingen in een interdisciplinaire vorm (Van Zaalen, 2018). Aan de hand van het model voor interdisciplinaire samenwerkingen in sociaal werk van Laura Bronstein, in combinatie met de thema’s uit het vooronderzoek van RENN4 zijn acht werkzame factoren opgesteld voor een effectieve inpandige samenwerking. Deze factoren zijn: 1. Een gezamenlijke visie en een gezamenlijke aanpak, 2. Helderheid over verantwoordelijkheden en rollen, 3. Deskundigheid en gezamenlijke professionalisering, 4. Communicatie, 5. Kennis van elkaars verantwoordelijkheden en werkwijze, 6. Zicht op kwaliteit en een periodieke evaluatie, 7. Voortbouwen op eerdere samenwerkingen en 8. het Realiseren van praktische randvoorwaarden. Deze factoren stonden centraal bij de semigestructureerde interviews die onder zes medewerkers binnen de inpandige samenwerkingen van RENN4 zijn afgenomen. Door te kijken hoe binnen de samenwerkingen is vormgegeven aan deze werkzame factoren, en door in kaart te brengen welke factoren binnen de samenwerking een belemmerende- of bevorderende werking hebben is antwoord gegeven op de hoofdvraag van dit onderzoek. Deze hoofdvraag luidt: Hoe kan een nieuwe samenwerking tussen de VSO-scholen van RENN4 en hun zorgpartners in een inpandige samenwerking zo optimaal mogelijk worden opgezet?

Allereerst bevestigt dit onderzoek dat de acht werkzame factoren bepalend zijn voor het effectief functioneren van de samenwerking. Ontwikkelpunten komen vooral naar voren in de helderheid over verantwoordelijkheden en rollen, met name in de mate waarin rol ambiguïteit op mag treden. Onduidelijke kaders en vooral onenigheid over deze kaders hebben een belemmerende werking op de samenwerking. Docenten zeggen soms vast te lopen in een onbalans tussen dat wat de situatie van hen vraagt en dat wat beleid hen voorschrijft. Dit wordt versterkt doordat niet voldaan wordt aan bepaalde praktische randvoorwaarden. Voor bepaalde taken is simpelweg te weinig tijd of een te lage personele bezetting. Onderlinge afhankelijkheid blijkt juist een zeer bevorderende werking te hebben op de samenwerking. Vooral op het verloop van de onderlinge communicatie en het gevoel dat de samenwerking de medewerkers meer oplevert dan dat het hen kost. Een eenzijdige afhankelijkheid werkt juist belemmerend.

De acht werkzame factoren bevinden zich op verschillende lagen van de samenwerking die onder te verdelen is in een missie, visie, strategie en praktische randvoorwaarden. Opvallend is een onbalans tussen deze verschillende lagen. De visie blijkt in sommige gevallen idealistischer dan de praktische randvoorwaarden toestaan. Vanuit dit onderzoek wordt aanbevolen om, naast het uiting geven aan de werkzame factoren, de missie, visie, strategie en praktische randvoorwaarden beter op elkaar aan te laten sluiten. Evaluatie binnen de samenwerking komt nauwelijks tot niet voor en kan verklarend zijn voor deze onbalans. In dit onderzoek wordt een model gepresenteerd om de samenhang tussen deze verschillende lagen van de samenwerking beter op elkaar af te stemmen.