Samenvatting

In een rapport uit 2012 wordt gesteld dat de jeugdzorgsector onvoldoende in staat is om seksuele problematiek te onderkennen, bespreekbaar te maken en adequaat in te grijpen (Commissie Samson, 2012). Na aanbevelingen vanuit het werkveld om dit verbeteren is er in 2013 een kwaliteitskader opgesteld (Commissie Rouvoet, 2013). In 2015 is uit een eindbericht gebleken dat dit kwaliteitskader onvoldoende gewaarborgd is. Hierdoor bestaat het risico dat niet gecheckt wordt of de aanbevelingen en beoogde resultaten structureel worden bereikt (Commissie Rouvoet, 2015). Ondanks de verstreken tijd blijken deze rapporten in 2022 nog steeds de basis voor verder onderzoek te vormen. In onze beide stages, binnen gecertificeerde instellingen als Jeugdbescherming Noord, hebben we ervaren dat belangrijke aanbevelingen uit bovenstaande rapporten niet volledig doorgevoerd lijken te zijn. Deze bevindingen vormen de aanleiding voor het onderzoek waarin onderzoek gedaan wordt naar, en een product wordt ontworpen dat bijdraagt aan, het preventief bespreken van seksualiteit, door de jeugdbeschermers van Jeugdbescherming Noord.

Het doel van dit onderzoek is dat de jeugdbeschermers van Jeugdbescherming Noord seksualiteit preventief bespreken met de jeugdige(n), hun ouders en betrokken hulpverlening, zodat er aandacht is voor dit thema op het moment dat er geen directe signalen of zorgen zijn. Door vaker het thema seksualiteit aan te kaarten kunnen zorgelijke situaties worden voorkomen en eerder gesignaleerd.

Om deze doelstelling te behalen zijn we gestart met een literatuurstudie en een veldoriëntatie, deze vond plaats zowel binnen als buiten de organisatie. Er zijn interviews afgenomen met praktijkbegeleiders en professionals vanuit verschillende disciplines. Waarna verschillende onderzoeksmethoden zijn ingezet om de werkwijze van jeugdbeschermers binnen JBNoord rondom het bespreken van seksualiteit te onderzoeken.

De uitvoering van het onderwerponderzoek heeft geresulteerd in het naslagwerk “Seksuele ontwikkeling bespreken: Op welke vragen wil je antwoord hebben?”. Dit is bedoeld om jeugdbeschermers handvatten te geven om zicht te krijgen op de seksuele ontwikkeling en veiligheid van de jeugdigen. Naast het product zijn er ook aanbevelingen geformuleerd om duurzame implementatie van het bespreken van seksualiteit binnen de werkprocessen van Jeugdbescherming Noord oord te bevorderen.

Om het gebruik van het naslagwerk en algehele implementatie van het thema seksualiteit binnen Jeugdbescherming Noord te optimaliseren bevelen wij de organisatie aan om:

- Een aandachtsfunctionaris aan te stellen;
- Het naslagwerk onderdeel te maken van het inwerktraject van nieuwe medewerkers;
- Het naslagwerk te implementeren in de training ‘voorkomen van seksueel misbruik’;
- Aandacht voor de invloed van de eigen houding tot- en relatie met seksualiteit om de werkwijze van de jeugdbeschermer verbeteren;
- Het preventief bespreken van seksualiteit op te nemen in de werkprocessen;
- Het naslagwerk te implementeren in de eerste plan bespreking met een gedragswetenschapper;
- Het naslagwerk up-to-date te houden, door de mogelijkheid te bieden informatie en tools toe te voegen.
Het onderzoek bestaat uit vier hoofdstukken.
Het eerste hoofdstuk bestaat uit een beschrijving van het naslagwerk. In hoofdstuk twee is de context en aanleiding te lezen. Dit wordt vervolgd door de probleemanalyse en wordt afgesloten met de doelstelling van het ontwerponderzoek. In hoofdstuk drie wordt het doorlopen proces beschreven dat is gemaakt om tot het ontwerp van het naslagwerk te komen. Ten slotte beschrijft hoofdstuk vier de aanbevelingen voor implementatie van het naslagwerk en seksualiteit als geheel thema.