Samenvatting

De aanleiding voor het onderzoek is dat Icare V&V thuiszorg graag wil weten of de implementatie van diverse maatregelen, ingevoerd naar aanleiding van een eerder onderzoek in 2015 door Karin Duiven en Hermien Gerritsen van de Hanzehogeschool Groningen, effect heeft gehad op naleving van het protocol handhygiëne.
Uit de literatuur blijkt dat de techniek van handhygiëne simpel is aan te leren, maar gedrag veranderen moeilijker is (Groeneveld, 2007). Er wordt verder aangegeven dat gedrag het meest beïnvloed wordt door gerichte feedback bij het ontbreken van kennis en het vergeten van handhygiëne, Ook bij medewerkers die de indruk hebben gevoelig te zijn voor bepaalde infecties. Eigen belang speelt hierbij een rol (Maskerine & Loeb, 2006). Geadviseerd wordt het transtheoretisch model van Prochaska & DiClementre te gebruiken bij gedragsverandering omtrent handhygiëne. Dit model is geschikt voor het teweegbrengen van deze gedragsverandering, omdat het zowel individueel als in een team gebruikt kan worden. Het is een stappenmodel dat bestaat uit vijf fasen, waarbij gedragsverandering geleidelijk tot stand komt (Maskerine & Loeb, 2006).
De doelstelling van het onderzoek is: Binnen drie maanden zijn er meetbare resultaten over naleving van het Beleid Hygiëne Icare Extramuraal ten aanzien van handhygiëne (Vervolgens beleid inzake handhygiëne genoemd) door uitvoerende medewerkers van Icare thuiszorg en wordt naleving van het beleid in de toekomst gewaarborgd.
De vraagstelling werd als volgt geformuleerd: In welke mate wordt het Beleid inzake handhygiëne van Icare in 2017 nageleefd door uitvoerende medewerkers in de zorg binnen Icare, na implementatie van maatregelen door de SG Kwaliteitsgroep Hygiëne?
Als onderzoeksdesign is gekozen voor kwantitatief onderzoek.
De data is verzameld middels twee meetinstrumenten: participerende observatie en surveyonderzoek in de vorm van een enquête.
Uit de resultaten van het onderzoek is gebleken dat de randvoorwaarden bij de cliënten verbeterd zijn na de interventies van de SG Kwaliteitsgroep Hygiëne. Zo zijn een zeeppompje en een eenmalige of wegwerphanddoek in meer gevallen aanwezig. Echter worden deze niet altijd door de medewerkers gebruikt. Het dragen van hand- of pols-sierraden is afgenomen. Medewerkers zijn niet allemaal op de hoogte van de interventies die zijn gedaan, waardoor deze in de praktijk ook niet worden uitgevoerd.
De conclusie is dat het naleven van het beleid inzake handhygiëne, ondanks invoering van diverse maatregelen naar aanleiding van eerder onderzoek, vrijwel gelijk gebleven is. De techniek van het handen wassen is niet verbeterd en het gebruik van handalcohol is niet aantoonbaar toegenomen. De oorzaak van het niet verbeteren van naleving lijkt met name kennistekort te zijn. Medewerkers geven in de enquête aan dat handhygiëne erg belangrijk is. Bij de laatste open vraag gaf ongeveer de helft van de medewerkers aan het belangrijkste te vinden dat besmetting voorkomen wordt. Uit de antwoorden in deze open ruimte wordt door medewerkers de indruk gewekt dat zij handhygiëne correct toepassen. De wil om zorgvuldig en volgens het beleid inzake handhygiëne te werken lijkt daarmee aanwezig. De eigen gezondheid blijkt hierin een belangrijke reden te zijn.
De belangrijkste aanbevelingen zijn:
- Het stappenmodel Prochaska en Diclemente voor implementatie naleving handhygiëne invoeren;
- Verplichte e-learning voor alle medewerkers;
- In alle wijkteams een verplichte teamtaak hygiëne;
- Op Wereldhandenwasdag handhygiënetraining;
- Stoppen met het delen van informatie in de nieuwsbrief;
- Informeren cliënten over belang van handhygiëne;
- Maak van handhygiëne een middel in plaats van een doel;
- Het opzetten van een vervolgonderzoek inzake de naleving van handhygiëne na implementatie van voornoemde maatregelen.