Samenvatting

Voor de zorginstelling ZuidOostZorg is er ontwerpend onderzoek uitgevoerd naar de optimalisatie van het gebruik van de Qwiek.up door zorgmedewerkers op de locaties Ikenhiem, Lijtehiem, Sinnehiem en de Waadwente. De Qwiek.up is een audiovisuele beamer die kan worden ingezet tijdens de verzorging en ondersteuning van cliënten met dementie en is ontwikkeld om probleemgedrag bij cliënten te verminderen. Op alle locaties van ZuidOostZorg zijn één of meerdere Qwiek.ups aanwezig. Deze wordt echter op bovenstaande vier locaties niet consequent ingezet. Door Intervention Mapping is inzicht verkregen in factoren die een rol spelen bij het gebruik van de Qwiek.up en is in kaart gebracht welke interventies en activiteiten deze factoren kunnen beïnvloeden. Het gewenste gedrag dat dient te worden bereikt is het consequent inzetten van de Qwiek.up door de zorgmedewerkers tijdens de verzorging en ondersteuning van cliënten met dementie.

Vanwege de duur van het onderzoek zijn alleen stappen één tot en met drie van de Intervention Mapping methode uitgevoerd: (1) probleemanalyse, (2) definiëren gedragsdoelen en specificeren gedragsverandering, (3) theoretische methoden en praktische toepassingen. De onderzoeksvraag waar tijdens dit onderzoek antwoord op is gegeven, is: “Hoe kan het gebruik van de Qwiek.up door zorgmedewerkers als belevingsgerichte zorg ondersteunend product bij de verzorging en ondersteuning van cliënten met dementie binnen ZuidOostZorg geoptimaliseerd worden op de locaties Ikenhiem, Lijtehiem, Sinnehiem en de Waadwente, opdat deze consequent door zorgmedewerkers wordt ingezet?”. Om hier antwoord op te geven is er gebruikgemaakt van drie onderzoeksmethoden: (1) literatuuronderzoek om in kaart te brengen wat er nodig is voor succesvolle implementatie van een innovatie en wat volgens de wetenschappelijke literatuur factoren kunnen zijn die het gebruik van een innovatie kunnen beïnvloeden, (2) een expertinterview met een medewerker van Qwiek BV om het implementatieproces van de Qwiek.up en belemmerende en bevorderende factoren op dit proces in kaart te brengen en (3) het afnemen van een digitale enquête bij de zorgmedewerkers van locaties Ikenhiem, Lijtehiem, Sinnehiem en de Waadwente, om te onderzoeken wat volgens die zorgmedewerkers factoren zijn die een rol spelen bij het daadwerkelijk inzetten van de Qwiek.up en op welke manier het gebruik van de Qwiek.up volgens hen gestimuleerd zou kunnen worden.

Uit de analyse van de resultaten van de onderzoeksmethoden is gebleken dat de implementatiefasen ‘veranderingsfase’ en ‘behoud van verandering’ onvolledig zijn doorlopen. Daarnaast hebben zorgmedewerkers onvoldoende de mogelijkheid gehad om de Qwiek.up te kunnen testen en is deze niet altijd beschikbaar en voorhanden op de afdeling. De zorgmedewerkers geven aan behoefte te hebben aan een training waarbij zij kennis en vaardigheden aangeleerd krijgen om de Qwiek.up consequent te kunnen toepassen. Deze bevindingen hebben de basis gevormd voor het formuleren van de gedragsdoelen. Er kan worden geconcludeerd dat ZuidOostZorg het gebruik van de Qwiek.up kan optimaliseren (1) via een training waarin de zorgmedewerkers de kennis en vaardigheden aangeleerd krijgen die nodig zijn om de Qwiek.up consequent in te zetten, (2) door de zorgmedewerkers de mogelijkheid te bieden om de Qwiek.up te kunnen testen, (3) door de zorgmedewerkers te ondersteunen bij het gebruik van de Qwiek.up en (4) door deze beschikbaar en voorhanden te stellen op de zorgafdelingen. Deze conclusie kan echter niet gegeneraliseerd worden naar de populatie vanwege de hoge non-respons en zelfselectie. Er wordt aan ZuidOostZorg aanbevolen om een interventie te ontwikkelen die gericht is op bovengenoemde activiteiten. Hiervoor kunnen zij contact opnemen met Qwiek BV of kunnen zij zelf ontwerpend onderzoek uitvoeren aan de hand van Intervention Mapping.
Samenvatting ook in het Engels.