Samenvatting

Inleiding: Afasie is een taalstoornis die ontstaat door hersenletsel, zoals een beroerte, trauma, tumor of ontsteking (Bastiaanse, 2011). Deze aandoening beïnvloedt het vermogen om taal te begrijpen en te gebruiken, wat leidt tot emotioneel leed en een negatieve impact op de geestelijke gezondheid, sociale participatie en werkgelegenheid (Kristo & Mowll, 2021). Mensen met afasie ontwikkelen vaak psychische problemen zoals depressie en angst, die hun welzijn en herstelproces negatief beïnvloeden (Ashaie et al., 2019; Kristo & Mowll, 2021). Het Hersenletsel- en Afasiecentrum van De Zellingen besloot de Stroke Aphasic Depression Questionnaire-10 (SADQ-10) te implementeren om beter inzicht te krijgen in de mentale gezondheid van cliënten en de invloed hiervan op behandelingen.

Onderzoeksvraag: Hoe ervaren logopedisten en ergotherapeuten binnen het Hersenletsel- en Afasiecentrum van De Zellingen het gebruik van de SADQ-10 bij cliënten met afasie als gevolg van niet-aangeboren hersenletsel in relatie tot de kwaliteit van het professioneel handelen?
Methoden: Dit onderzoek gebruikte een mixed methods-benadering, waarbij zowel kwantitatieve als kwalitatieve onderzoeksmethoden werden toegepast. Een enquête diende als voor- en nameting om kwantitatieve gegevens te verzamelen over de bevindingen en ervaringen van zorgprofessionals. Daarnaast werden semigestructureerde interviews afgenomen om dieper inzicht te krijgen in de ervaringen met de SADQ-10. De populatie bestond uit zorgprofessionals die werken in het HLAC van De Zellingen, waaronder drie logopedisten en twee ergotherapeuten.

Resultaten: Uit de resultaten blijkt dat zowel logopedisten als ergotherapeuten het gebruik van de SADQ-10 over het algemeen positief ervaren. De vragenlijst draagt bij aan een betere signalering van depressieve klachten bij cliënten met afasie. Logopedisten gebruiken de SADQ-10 vooral om mentale risico’s te signaleren en hierover in gesprek te gaan, terwijl ergotherapeuten de uitkomsten vaker direct integreren in hun praktische behandelingen, zoals daginvulling en energiebeheer. Beide beroepsgroepen geven aan dat de SADQ-10 bijdraagt aan betere multidisciplinaire samenwerking en bewustwording van het belang van mentale gezondheid binnen de zorg voor mensen met NAH.

Conclusie: De SADQ-10 vergroot het inzicht in en de aandacht voor de mentale gezondheid van cliënten met afasie en biedt handvatten om dit onderwerp bespreekbaar te maken binnen het behandelteam en met cliënten en hun naasten. Hoewel het instrument enkele beperkingen kent, zoals subjectieve scoring en beperkte nuance, wordt het over het algemeen als waardevol en gebruiksvriendelijk ervaren. Voor optimaal gebruik is verdere ontwikkeling nodig, zoals een afasievriendelijke zelfevaluatieversie en een heldere procedure voor afname en rapportage. Hiermee kan de SADQ-10 structureel bijdragen aan geïntegreerde, cliëntgerichte zorg binnen het HLAC.

Afkortingen: NAH (niet-aangeboren hersenletsel), HLAC (Hersenletsel- en Afasiecentrum), SADQ-10 (Stroke Aphasic Depression Questionnaire-10 ) en MDO (multidisciplinair overleg).