Samenvatting

De effecten van de hier beschreven nieuwe benaderingen in de psychogeriatrische zorg zijn nog maar beperkt onderzocht. Slechts een enkele keer is daarbij gebruik gemaakt van de gouden standaard van de randomised clinical trial. Dat is vanwege de talloze methodologische moeilijkheden die het onderzoeken van effecten van psychosociale interventies bij mensen met dementie met zich meebrengt. Te denken valt aan problemen bij 'matching', randomisatie, blindering, grootte van de steekproef, uitval door overplaatsing en overlijden, en een gebrek aan gestandaardiseerde meetinstrumenten met name om veranderingen van welbevinden te meten. Dit betekent dat veel benaderingen in de dagelijkse zorg worden toegepast terwijl hun effectiviteit niet is aangetoond. Dat laatste strookt niet met de vraag naar evidence-based handelen in de zorg. Medio jaren negentig besloten wij om de effecten van geïntegreerde belevingsgerichte zorg bij mensen met dementie in verpleeghuizen te onderzoeken in een RCT. Wij werden daarin gestimuleerd door de financiële mogelijkheden die ons door het College van Zorgverzekeringen werden geboden. De geïntegreerde belevingsgerichte zorgbenadering vormde ons inziens een goede afspiegeling van de wijze waarop belevingsgerichte zorg in de Nederlandse verpleeghuizen werd toegepast, voor zover ze werd toegepast. Het theoretisch kader van ons onderzoek vormde het adaptatie-copingmodel voor mensen met dementie van Dröes (1991). Uitgangspunt was dat mensen met dementie over mogelijkheden beschikken om zich aan te passen en om te gaan met de gevolgen van dementie. Wij veronderstelden dat geïntegreerde belevingsgerichte zorg de adaptatie en in het bijzonder het welbevinden bevordert van degenen die moeite hebben met de gevolgen van hun dementie. Omdat verzorgenden door het toepassen van deze benadering middelen in handen zouden krijgen om mensen met dementie effectiever te helpen, verwachtten wij dat geïntegreerde belevingsgerichte zorg ook een positief effect zou hebben op de algemene gezondheid van verzorgenden. De kwantitatieve uitkomsten van dit onderzoek zijn elders beschreven. Dit geldt ook voor de kosteneffectiviteitanalyse die op basis van de RCT werd uitgevoerd. De implementatie van geïntegreerde belevingsgerichte zorg op de acht experimentele verpleeghuisafdelingen werd beschreven door Van der Kooij. Dit proefschrift doet verslag van de opzet en bevindingen van een kwalitatieve deelstudie van dit in de periode 1996 tot medio 1999 uitgevoerde onderzoek, waarbij wij gebruik maakten van de methode van participerende observatie.