Samenvatting

Deze scriptie heeft als onderwerp de bestuurlijke boete in het sociaal zekerheidsrecht in het bijzonder de Participatiewet. Aanleiding van het onderzoek was de uitspraak die de Centrale Raad van Beroep in een zaak van opdrachtgever deed op 11 januari 2016, die deel uitmaakte van een serie richtinggevende uitspraken. De opdrachtgever vroeg zich af “hoe nu verder?”. Het ging in deze zaken over het schenden van de inlichtingenplicht, waaronder: het niet tijdig doorgeven van een bankrekening aan de gemeente Den Haag. Als gevolg van de uitspraken die de Centrale Raad van Beroep sinds het invoeren van de Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving (hierna: Fraudewet) worden thans bestuurlijke boeten opgelegd die veel lager zijn dan de wetgever beoogde maar die nog steeds als hoog worden ervaren door belanghebbenden en juristen. De toets aan de draagkracht zoals de CRvB heeft ingevoerd, heeft dit niet veranderd.
De centrale vraag voor dit onderzoek luidt: Wat is de beste wijze voor Advocatenkantoor Hoefkade om cliënten te adviseren die in bezwaar of beroep willen gaan tegen de bestuurlijke boete inzake bijstandsuitkeringsfraude, rekening houdende met de Participatiewet, de Fraudewet met het daarbij behorende Boetebesluit socialezekerheidswetten, uitspraken van de CRvB en het Haags boetebeleid 2016. De vraag zal worden beantwoord aan de hand van bestudering van de in de vorige zin genoemde wettelijke regelingen en de toelichtingen daarop, jurisprudentieonderzoek en interviews. Ik heb naast de opdrachtgever drie medewerkers van verschillende afdelingen van de gemeente Den Haag geïnterviewd en een medewerker van de Centrale Raad van Beroep. In de jurisprudentie heb ik met name geanalyseerd om hoe de rechter de mate van verwijtbaarheid toetst.

Door middel van de bovenstaande onderzoeksmethoden ben ik tot conclusie gekomen dat sinds de inwerkingtreding van de Fraudewet, de Centrale Raad van Beroep elk jaar steeds meer aanwijzingen heeft gegeven over de invulling van de Fraudewet. Bij elk uitspraak komt de Centrale Raad van Beroep de uitkeringsontvanger steeds meer tegemoet. Van een bestuurlijke boete van 100% van het benadelingsbedrag in 2013 naar bestuurlijke boete op basis van draagkracht in 2016.
Bij de oplegging van de bestuurlijke boete wordt er geen rekening gehouden met andere financiële verplichtingen en de gemeente Den Haag maakt geen gebruik van de mogelijkheden voor het afzien van de bestuurlijke boete bij bijstandsuitkeringsfraude, zoals is opgenomen in art. 18 a lid 7 van de Participatiewet.
Alhoewel art. 4:84 van de Awb de mogelijkheid biedt om af te wijken van het beleid, wegens zwaarwichtige en onevenredige gevolgen voor de uitkeringsontvanger.