Samenvatting

Hennepkwekerijen komen in heel Nederland voor. In Nederland is het fabriceren en het voorhanden hebben van hennep verboden. Het inrichten van een hennepkwekerij levert naast de strafrechtelijke aspecten ook andere nadelen op. Zo zorgt een hennepkwekerij voor bijvoorbeeld brandgevaar door de illegale omlegging van stroom.
Het voorgaande leidt ertoe dat er voor het Openbaar Ministerie (OM) en de politie voldoende reden is om hard op te treden tegen georganiseerde hennepteelt. Om op te kunnen treden tegen georganiseerde hennepteelt, heeft het Openbaar Ministerie en de politie onder andere de wettelijke bevoegdheid om binnen te treden.
Het binnentreden van een woning kan een enorme impact hebben op een burger. Dit is helemaal het geval indien achteraf blijkt dat men geen hennepkwekerij in huis heeft, maar bijvoorbeeld een zonnebank die veel warmte afgeeft. Hierover heeft de Nationale ombudsman verschillende rapporten gepubliceerd.
De Nationale ombudsman is een Hoog College van Staat dat onafhankelijk klachten behandelt over overheidsinstanties. De Nationale ombudsman heeft de bevoegdheid om op verzoek of uit eigen beweging onderzoek uit te voeren.
Voor de Nationale ombudsman is het onduidelijk op welke gronden de politie binnentreedt bij verdenkingen van overtreding van de Opiumwet. Het is voor de Nationale ombudsman onduidelijk wat de rechter juridisch toelaatbaar vindt ten aanzien van artikel 9 lid 1 onder b van de Opiumwet (redelijk vermoeden van schuld). De Nationale ombudsman wenst om die reden jurisprudentieonderzoek te doen naar de overwegingen van de politie en het Openbaar Ministerie aangaande het binnentreden op verdenkingen van overtreding van de Opiumwet.
De Nationale Ombudsman heeft daarom aangegeven een duidelijk beeld in kaart te willen krijgen over dit onderwerp. Hiermee kan worden onderzocht hoe het criterium van het redelijk vermoeden van schuld uitpakt in de politiepraktijk.
In dit onderzoek is een centrale vraag opgesteld, die als volgt luidt:
“Welk advies kan aan de Nationale ombudsman worden gegeven ten aanzien van de beoordeling van de rechtmatigheid in de jurisprudentie van het binnentreden van plaatsen door de politie, op basis van informatie over de aanwezigheid van een hennepkwekerij, die leidt tot een redelijk vermoeden van schuld aan overtreding van de Opiumwet?”.
In dit onderzoek is onderzocht wat de overwegingen zijn van de politie en het Openbaar Ministerie die leiden tot een redelijk vermoeden van schuld aan de Opiumwet, welke het binnentreden van een woning rechtvaardigt. Vervolgens is bekeken op welke gronden de rechter het redelijk vermoeden van schuld en het binnentreden beoordeelt.
Voor dit onderzoek heb ik gebruik gemaakt van twee onderzoeksmethoden:
1. Theoretisch-juridisch
Dit betreft het eerste gedeelte van het onderzoek waarin de achtergrond over het onderwerp is bekeken. Er is onderzocht wat de wetgever in de Memorie van Toelichting heeft beoogd ten aanzien van artikel 9 lid 1 onder b van de Opiumwet en artikel 27 lid 1 van het Wetboek van Strafvordering.
Vervolgens is onderzocht welke wettelijke mogelijkheden de politie en het Openbaar Ministerie hebben om binnen te treden en wat de juridische basis hiervan is. Bovendien is onderzocht welke literatuur hieromtrent te vinden is en wat er over dit onderwerp wordt beschreven.
Tot slot is onderzocht welke ontwikkelingen er in de jurisprudentie van de Hoge Raad te vinden is aangaande het binnentreden van woningen bij verdenkingen van overtreding van de Opiumwet.
2. Jurisprudentieonderzoek
Ten aanzien van de jurisprudentie kan het volgende worden geconcludeerd. De Hoge Raad stelt zich op het standpunt dat voor een verdenking een anonieme melding voldoende is. Echter dient de anonieme melding wel voldoende verifieerbaar en gedetailleerd te zijn.
De feitenrechters beoordelen de feiten en omstandigheden in de zaak als volgt. Een anonieme melding die ondersteund wordt uit een andere bron en voldoende geverifieerd is (door bijvoorbeeld een warmtemeting), leidt vrijwel altijd tot een redelijk vermoeden van schuld. Dit betekent dat in de praktijk een anonieme melding in voldoende mate geverifieerd en onderzocht dient te worden. Tot slot kan uit dit onderzoek worden geconcludeerd dat de reikwijdte van het begrip "redelijk vermoeden" in de rechtspraak breed is.
De Nationale ombudsman kan de uitkomsten van het jurisprudentieonderzoek gebruiken voor het doen van aanbevelingen aan de politie, het Openbaar Ministerie en het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Daarnaast kan de Nationale ombudsman de burger informeren ten aanzien van de gevallen waarin wordt binnengetreden in het kader van ontmanteling van een hennepkwekerij.