Samenvatting

In het laatste jaar van de opleiding Algemene Operationele Techniek, variant Hogere Installatie techniek, dient ter afsluiting een scriptie geschreven te worden. Het onderwerp en afstudeerbedrijf dient daarbij door de student zelf gezocht te worden. Het onderwerp dat in deze scriptie centraal staat is:
In hoeverre is investeren in adiabatische koeling voor een basisschool mogelijk, daarbij gelet op de koelcapaciteit, exploitatie, efficiëntie, onderhoud en gebruiksvriendelijkheid?
Het onderzoek wordt daarbij uitgevoerd voor de firma Huygen Installatie Adviseurs te Zwolle. Om antwoord te krijgen op de onderzoeksvraag, zijn verschillende onderzoeken uitgevoerd om tot een juiste conclusie te komen. In eerste instantie is onderzocht wat en welke systemen gebruik maken van adiabatische koeling. Het principe van adiabatische koeling houdt in dat een luchtstroom in een systeem bevochtigd wordt met water. Het water in de lucht neemt de warmte van de lucht in zich op, met als gevolg het verdampen van het water en het afkoelen van de luchttemperatuur. Het voordeel van adiabatische koeling is dat geen elektrisch vermogen nodig is voor het koelen van de lucht. Het direct koelen van de lucht volgens adiabatische koeling kan echter problemen opleveren m.b.t. de legionellabacterie. Wanneer er gekozen voor het toepassen van directe adiabatische koeling dient de installatie aan verschillende eisen en richtlijnen te voldoen welke beschreven staan in de ISSO publicatie 55. Om de voordelen van adiabatische koeling te gebruiken in een klimaatinstallatie is directe adiabatische koeling verbeterd. Door het toepassen van een warmtewisselaar wordt de bevochtigde lucht niet meer de ruimte ingeblazen maar naar de buitenlucht, ook wel de secundaire luchtstroom genoemd. De primaire luchtstroom is de 'verse' buitenlucht die d.m.v. de warmtewisselaar door de secundaire luchtstroom afkoelt. De gekoelde lucht wordt d.m.v. kanalen en roosters de ruimte ingeblazen. Bij koelvermogens boven de 80 kW zijn er systemen die gebruik maken van adiabatische koeling in koeltorens.
Om te onderzoeken of adiabatische koeling mogelijk is in een basisschool, is een referentie basisschool te Etten-Leur (Noord-Brabant) geselecteerd. Dit is een bestaande basisschool waarvoor Huygen Installatie Adviseurs in het verleden een klimaatinstallatie heeft geadviseerd. Voor de basisschool zijn diverse berekeningen m.b.t. adiabatische koeling in Vabi 114 gemaakt. Het toepassen van indirecte adiabatische koeling is op dit moment nog niet mogelijk in het Vabi 114 programma. Het berekenen van het aantal uren dat indirecte adiabatische koeling toegepast wordt, dient te gebeuren met de gemaakte Excel bestanden behorende bij deze scriptie. Indirecte adiabatische koeling wordt toegepast wanneer de buitenlucht boven de adiabaatlijn van de retourlucht is.
Het aantal uren dat indirecte adiabatische koeling toegepast wordt in Nederland is ongeveer 520 uren per jaar, waarbij de basisschool de gehele zomer open blijft. Indien de basisschool in de zomer vier weken sluit, kan ongeveer 360 uren per jaar indirecte adiabatische koeling worden toegepast. In de noordelijke provincies zijn gemiddeld minder uren beschikbaar voor indirecte adiabatische koeling. Dit komt doordat de temperatuur in deze provincies gemiddeld lager ligt dan in de zuidelijke provincies. De verschillen tussen de noordelijke- en zuidelijke provincies is echter enkele tientallen uren per jaar.
Een indirect adiabatisch koelsysteem in een luchtbehandelingskast is qua gebruik, onderhoud en geleverd koelvermogen het meest geschikt voor het koelen van een klaslokaal in de basisschool. Om tot een vergelijking te komen m.b.t. de terugverdientijd en netto contante waarde wordt een indirect adiabatisch koelsysteem vergeleken met een conventionele luchtbehandelingskast. Hierbij is voor zover als mogelijk voor beide systemen dezelfde uitgangspunten aangehouden. Indien de basisschool vier weken gesloten is in de zomer, dan is een luchtbehandelingskast met adiabatische koeling financieel niet aantrekkelijk t.o.v. een conventionele luchtbehandelingskast. Is de basisschool de gehele vakantie open dan is een indirect adiabatisch koelsysteem binnen 13 á 14 jaar terugverdiend.
Een adiabatisch koelsysteem is echter mogelijk voor het koelen van een basisschool. Met de huidige elektriciteitsprijs is het toepassen van een conventioneel koelsysteem qua exploitatie voordeliger. Uit duurzaam oogpunt is investeren zinvol. Bij het toepassen van indirecte adiabatische koeling is minder elektriciteit nodig dan bij een conventioneel koelsysteem. Dit heeft als gevolg dat minder elektriciteit opgewekt hoeft te worden.