Samenvatting

Dit haalbaarheidsonderzoek naar de mogelijkheden om leem als bouwstof toe te passen in de infrastructuur van Hoogeveen na menging met kalk, wordt uitgevoerd in opdracht van de gemeente Hoogeveen. Het doel van dit haalbaarheidsonderzoek is het concretiseren van randvoorwaarden, mogelijkheden en voor- en nadelen bij het toepassen van LeKa in de gemeentelijke infrastructuur, kijken naar de financiële haalbaarheid en aangeven hoe dit in de praktijk kan worden gebracht.

Jaarlijks komt in Hoogeveen ongeveer 20.000 m3 leem vrij. Dit kon tot voor kort worden toegepast in een grondwal tussen de A28 en de nieuwe woonwijk Erflanden te Hoogeveen en in een voormalig zandgat nabij Hoogeveen.
De grondwal raakt vol en er lijken geen andere lokaties beschikbaar waar Hoogeveen met het leem naar toe kan. In de voorbereiding van nieuwe projecten raamt men nu kosten voor het afvoeren en verwerken van leem bij derden, dit kost nu zo ongeveer € 7,00 per m3. Als vervanger voor het leem wordt dan weer zand geleverd voor gemiddeld € 8,25 per m3.

Een vrij nieuwe methode is om leem te mengen met enkele procenten kalk waardoor deze direct droogt, verkruimelt en een zandachtige structuur krijgt. In Nederland is nog weinig bekend rondom het hergebruik van leem en de toepassingen van de bewerkte leem. In landen als België, Frankrijk en Amerika is op dit gebied veel meer kennis en ervaring aanwezig, dit komt met name doordat zand daar minder als primaire grondstof aanwezig is.
De verwachting is dat de gemeente Hoogeveen 95 % van al het vrijkomende leem kan verwerken tot LeKa.

Ook levert het gebruik van LeKa maatschappelijke voordelen op die niet in geld zijn uit te drukken. Er wordt zo bespaard op primaire grondstoffen, stortcapaciteit en nazorg van gestort materiaal.

Uit onderzoek blijkt dat de beschikbaarheid en gebruik van een centraal gelegen verwerkingsdepot binnen de gemeente rendabel is, ook al wordt dit door een externe marktpartij geëxploiteerd en dat de gemeente Hoogeveen daardoor jaarlijks kosten bespaart en tevens meewerkt aan Duurzaambouwen (DuBo).
De realisatie van een leemdepot aan de Fokkerstraat is conform Wet Milieubeheer, Wet geluidshinder en Bestemmingsplan mogelijk. Op alle aspecten is de gemeente Hoogeveen bevoegd gezag.

Indien je LeKa wilt toepassen op projecten, is traditioneel aanbesteden van deze projecten de meest geschikte aanbestedingsvorm omdat de markt nog betrekkelijk weinig expertise heeft opgedaan met de toepassing van LeKa uit leem in infrastructuur.
Als er meer ervaring is opgedaan met zowel gebruik van LeKa als innovatieve aanbestedingsvormen kan uiteindelijk gedacht worden aan uitbesteding via prestatiebestekken met prestatie eisen, geschiktheidscriteria en gunningscriteria en zo partijen te stimuleren om secundaire materialen leem te gaan toepassen.
Recente pilot-projecten hebben aangetoond dat toepassing van LeKa technisch zeer goed haalbaar is. Uit informatie van de gemeente blijkt dat er binnenkort een aantal projecten op stapel staan waar we LeKa kunnen toepassen in een pilot-project.
Hierbij springen twee soorten werk er het meest uit.
1. Het ‘bermenbeheersplan’, waarbij de bermen in de gemeente Hoogeveen structureel verbeterd moeten worden.
2. Reconstructiewerkzaamheden, bijvoorbeeld het aankomend project revitalisering Schoonvelde oost, fase 2.