Samenvatting

Het gezicht van conflicten en de wijze van oorlogvoering verandert ingrijpend. De klassieke
strijd op een geografisch afgebakend slagveld, heeft deels plaatsgemaakt voor idelologische
ondermijning via onder meer media en financiële stromen. Het Westen ligt onder vuur van
een hybride oorlogvoering door Rusland en heeft ook vaker op eigen bodem te maken met
oorlogen op afstand via vluchtelingen en terugkerende jihadisten. Hoe wapent de westerse
wereld zich hiertegen? Hoe vergroot ze de eigen weerbaarheid of resilience tegen nieuwe
interne en externe bedreigingen? Resilience as maintenance, of behoud van de status quo,
met een terugtrekken op eigen, nationale waarden, voert de boventoon. Zouden we niet
eerder onze weerbaarheid moeten versterken via hervorming en een vasthouden aan
universele waarden? Want als we daar zelf niet meer in geloven, kunnen we dan wel nog de
morele kracht opbrengen om onze eigen verdediging te dragen?