Samenvatting

De NHL is een van de vier Hogescholen die in 2012 een convenant getekend hebben genaamd “Doorst(r)oming in de keten”, ter bevordering van succesvolle doorstroom van studenten tussen MBO en HBO instellingen. Volgens de Werkgroep Onderwijs & Kwaliteit NHL blijken na het houden van exit gesprekken (januari 2013) met eerstejaarsstudenten Welzijn, dat de meeste uitvallers studenten zijn met een MBO-‐achtergrond. De onderzoeker heeft in het kader van de Master opleiding Special Educational Needs, met als leerroute Dynamisch Coachen, onderzocht hoe de taak van de Studieloopbaanbegeleider (SLB) bij de afdeling Welzijn aan de NHL eruit ziet en hoe dit wordt ervaren door de studenten. Specifiek heeft de onderzoeker gekeken naar de eerstejaarsstudenten die zijn ingestroomd vanuit het MBO en in hoeverre het individuele studieloopbaangesprek bij hun behoefte aansluit. Dit leidde tot de volgende centrale vraag:
Welke begeleiding hebben de eerstejaarsstudenten met een MBO-achtergrond nodig van de studieloopbaanbegeleider Welzijn van de NHL, om tijdig in actie te komen bij studievertraging.

Door middel van literatuuronderzoek worden studiesuccesfactoren onderzocht die een rol spelen in het hoger onderwijs. Uit literatuuronderzoek blijkt dat SLB het studiesucces kan verhogen. Goede studieloopbaanbegeleiding hangt samen met de kwaliteit van de studiebegeleider. Uit literatuuronderzoek blijkt tevens het verschil in studiesucces tussen Hbo-‐studenten met een MBO-‐achtergrond en studenten met een VO-‐‐ achtergrond. De volgende redenen worden genoemd die een kans op studievertraging opleveren en daarmee een grotere kans op studie uitval: achterstand op het gebied van taalvaardigheden, de overgang van participerend leren (MBO) naar kennis verwervend leren.

In het onderzoek zijn de verschillen tussen HBO studenten met een MBO-‐achtergrond en studenten met een VO-‐‐ achtergrond in beeld gebracht door middel van een enquête onder 108 Bachelorsstudenten. De verschillen tussen de MBO-‐instroom en Havo-‐Vwo-‐instroom betreffen motivatie, leerconcepties, studievaardigheden en de verwachtingen van de eerstejaarsstudenten Welzijn over hun SLB.
Dit onderzoek geeft een beeld van de uitvoering van de studieloopbaanbegeleiding op de NHL afdeling Welzijn door middel van een enquête onder 15 SLB-‐docenten en een interview met drie SLB-‐docenten. Het interview betreft één SLB-‐collega van de NHL afdeling Welzijn één SLB-‐docent van Stenden Hogeschool afdeling Sociaal Pedagogisch Hulpverlening en één SLB-‐docent van Hanze Hogeschool afdeling Verpleging. De SLB-‐docenten van Stenden Hogeschool en Hanze Hogeschool hebben de studieloopbaanenquête ook ingevuld.
Uit de enquête en de interviews komt naar voren dat de onderdelen eigen bijdrage, toekomstbeelden, en vragen naar studievoortgang onderwerpen vormen in het studieloopbaangesprek. De studieloopbaandocent herkent vermeende faalangst en weet dat planning een probleem van de Hbo student is. Uit de studentenenquête blijkt dat eerste jaar HBO studenten met een MBO-‐achtergrond van Welzijn wel zelfstandig zijn maar hun pedagogische autonomie te kort schiet. Verder blijkt dat de motivatie om de opleiding af te ronden hoog is. De studieachterstand en daardoor de studievertraging, wordt door verschillende redenen veroorzaakt. De studievertraging treedt op door achterstand in studievaardigheden zoals teksten lezen en Nederlandse spelling, samen met de verwachting over de studie en studie aanpak. In de conclusie van dit onderzoek komt naar voren dat de MBO-‐instromer hulp nodig heeft in de studievaardigheden wat betreft informatie opzoeken en verwerken en plannen. In de conclusie komt tevens naar voren dat de leerconceptie van de MBO-‐instromer omgebogen zou kunnen worden naar een efficiëntere leermethode. Daarnaast is er een discrepantie tussen de verwachting van de Hbo-‐instromer vanuit het MBO, die een controlerende functie van zijn SLB-‐docent verwacht en nodig heeft, en de leeromgeving van het HBO die een pedagogische autonomie verwacht. Het individuele gesprek met de student buiten de groepsgesprekken om blijkt van grote waarde te zijn op de motivatie van de MBO-‐instromer.
De bijdrage van de SLBdocent zou kunnen bestaan uit alert zijn op oorzaken van studievertraging zoals studievaardigheden, motivatie en leerconcepties. Daarnaast zal de SLBdocent de student kunnen wijzen op de pedagogische autonomie en tijdig doorverwijzen naar het decanaat en Learningcentrum. Door het spreekwoordelijke “zetje in de rug te geven” bij studievertraging kan de SLBdocent een bijdrage leveren aan de “Doorst(r)oming in de keten”.