Samenvatting

Het ongehuwd samenwonen is een verschijnsel dat steeds vaker voorkomt. Er is sinds de jaren zestig van de vorige eeuw een stijgende lijn te zien in Nederland. Doordat het een verschijnsel is dat in populariteit toeneemt, is het ook iets geworden dat in de gemeente voorkomt. Dit gebeurt ook in kerken waar zich migranten bevinden. In dit onderzoek, in de Antilliaanse Pinkstergemeente, komt naar voren hoe de gemeente omgaat met partners die ongehuwd samenwonen en de kerk bezoeken.
Mijn onderzoekvraag is: ‘Hoe gaat de Antilliaanse pinkstergemeente in Spijkenisse om met de ethische vraag rond ongehuwd samenwonen?’ Om dit te onderzoeken heb ik de volgende deelvragen geformuleerd: ‘Wat zijn motieven waardoor partners in de gemeente gaan samenwonen of trouwen? Hoe gaat de gemeente om met koppels die ongehuwd samenwonen? Wat is het beleid van andere kerken in de nabije omgeving? Wat zegt het Oude Testament over het huwelijk en samenwonen? Wat zegt het Nieuwe Testament over huwelijk en samenwonen?’
Uit het praktijkonderzoek is gebleken dat de respondenten die in de kerk samenwonen op basis van persoonlijke noden de beslissing hebben genomen om ongehuwd samen te gaan wonen. De kerk is gericht op het benaderen van de partners met liefde. Dit doen ze door zich te richten op de partners die ongehuwd samenwonen en zich welkom voelen in de kerk. Deze ervaring wordt ook gedeeld door de respondenten die ongehuwd samenwonen, wel is er een respondent die meende in het begin niet een positieve ervaring te hebben gehad met de leiders van de kerk. Ze had het gevoel dat de leiders hebben aangedrongen om te gaan trouwen.

Uit de literatuurstudie wordt geconstateerd dat er nergens in de Bijbel gesproken wordt over het ongehuwd samenwonen. Elke vorm van relatie tussen een man en een vrouw waarbij beiden ervoor hebben ingestemd, wordt beschreven in de context van het huwelijk. Maar er was in die tijd geen sprake van een godsdienstplechtigheid. Hoewel er geen sprake was van legale of godsdienstplechtigheid in de sociale context van de Bijbel maar een onderling overeenkomst, werden de partners die samenwoonden wel gezien als gehuwden. Dit is niet zo in de context waarin we nu leven. Het ongehuwd samenwonen en die met dezelfde “huwelijksverantwoordelijkheid” als het huwelijk, kan niet in dezelfde lijn worden gezien als het huwelijk zelf.
De resultaten van het praktijkonderzoek en de literatuurstudie leveren kort de volgende conclusie op: De leiders van de gemeente proberen de partners die ongehuwd samenwonen met wijsheid te benaderen. Het pastorale antwoord dat ze aanbieden komt wel overeen met de literatuurstudie. Het ongehuwd samenwonen wordt niet gezien als een ‘zonde’ die meteen aangepakt moet worden, of iemand die daarin volhardt uit de gemeente verwijderd moet worden. Het is hun prioriteit om gastvrij te zijn tegenover de partners.
De aanbevelingen die uit het onderzoek voortkomen leiden tot een kerk met een geschreven beleid over de omgang met partners die ongehuwd samenwonen, een kerk die onderscheid maakt tussen ‘tijdelijk’ en ‘solide’ ongehuwd samenwonen en een kerk die nadruk legt in de preken en counseling op Bijbelse en niet de nadruk legt op de wettelijke of kerkelijke ceremoniële aspecten van het huwelijk.