Samenvatting

Dit onderzoek komt voort vanuit de behoefte om het zelfbeeld dat leerlingen op Praktijkschool PrO Hardenberg hebben, positief te veranderen. In plaats van te kijken naar op welke vlakken de leerlingen tekort schieten, heeft dit onderzoek als insteek om te kijken waar de talenten van de leerlingen liggen en op welke wijze deze ontwikkeld kunnen worden.

Om een compleet beeld te krijgen van welke leerling- en omgevingsfactoren talentontwikkeling beïnvloeden, en welke van deze kenmerken toepasbaar zijn voor leerlingen van het Praktijkonderwijs, is een uitvoerig literatuuronderzoek gepleegd. Daarnaast zijn leerlingen (N=2), ouders (N=2), docenten (N=4) en de directeur van Pro Hardenberg (N=1) geïnterviewd over de verschillende facetten van talentontwikkeling. Hierbij werd gekeken naar de ideale situatie voor talentontwikkeling in het Praktijkonderwijs, om vervolgens te kijken welke factoren reeds aanwezig waren. Daarnaast zijn vragenlijsten afgenomen met betrekking tot de definitie van talent onder leerlingen (N=13) en docenten (N=8). Als laatste is de talententest, zoals die is opgesteld door Dewulf (2009) onder de leerlingen afgenomen (N=98) om een compleet beeld van de verscheidenheid aan talenten te krijgen.

Uit het theoretisch kader en de afgenomen instrumenten blijkt dat wanneer de talenten van de leerlingen erkend, benoemd, en ontwikkeld worden, leerlingen meer geluk in hun leven zullen ervaren. Respondenten geven aan talenten te herkennen bij zichzelf, hun kinderen, of hun leerlingen zoals ‘voetballen’, ‘lassen’ en ‘koken’. In feite zijn dit talentdomeinen, waar andere talenten onder liggen. Uit het onderzoek blijkt dat de leerlingen zich gemiddeld twee talentdomeinen toekennen, terwijl wanneer ze de talententest van Dewulf (2009) invullen gemiddeld negen talenten worden genoemd. Door de talenten uit de Talententoolbox (Dewulf, 2009) te gebruiken, hebben leerlingen een bredere basis om trots op te zijn.

Verschillende omgevings- en leerlingfactoren spelen een rol bij talentontwikkeling in het Praktijkonderwijs. Te denken valt aan omgevingsfactoren zoals een veilige leeromgeving, een enthousiasmerende docent en voldoende uitdaging; en leerlingfactoren zoals het krijgen en hebben van vertrouwen, en creativiteit.

Uit het onderzoek komen de volgende aanbevelingen:
 Gebruik het Individueel Ontwikkelingsplan om talenten te benoemen en het proces van talentontwikkeling zichtbaar te maken.
 Baseer het ontwikkelperspectief niet alleen op tekorten, maar ook op talenten.
 Gebruik talenten als uitgangspunt voor leerlingbesprekingen.
 Leer de leerlingen hefboomvaardigheden, zodat ze zelf in staat zijn aan hun talent te werken.