Samenvatting

Deze afstudeerscriptie vormt de neerslag van het onderzoek dat ik heb verricht naar het vormgeven van de zingevingscomponent op zingevingsboerderij 'Op Aarde' in oprichting.
Uit de literatuur blijkt dat de twee centrale begrippen in de probleemstelling, landbouw en zingeving niet eenduidig te omschrijven zijn.
De Nederlandse landbouw heeft een groot aantal ontwikkelingen doorgemaakt waarbij de verbinding van landbouw met andere functies zoals zorg, educatie of recreatie, de multifunctionele landbouw, vrij recent is. Een boerderij blijkt een geschikte locatie voor het aanbieden van activiteiten op dit terrein en levert veel voordelen op. De natuurlijke omgeving, het contact met dieren en planten, het onderdeel zijn van een gemeenschap en het aanbod aan gevarieerde werkzaamheden spelen hierin een belangrijke rol.
Zingeving is een begrip dat veelvuldig gebruikt wordt maar het is lastig te vatten wat het precies betekent. Vanuit psychologische optiek is zingeving een procesmatig gebeuren, waarbij het individu betekenis en waarde toekent aan het eigen leven in zijn totaliteit of aan aspecten van het eigen leven, en dat mede tot stand komt in de interactie van het individu met diens sociale omgeving. De nadruk ligt op het eigen bestaan, op het 'zelf', een standpunt dat ook vanuit de humanistische invalshoek wordt gehuldigd.
Maar ook andere personen, groepen en grotere sociale eenheden kunnen kaders aanreiken volgens welke men het bestaan zin kan geven. Dit kan een levensbeschouwing zijn met al dan niet een religieus of godsdienstig karakter.
Uit de literatuur wordt duidelijk dat voor het welbevinden van de mens de
bronnen van zin met zoveel mogelijk dimensies van het bestaan moeten corresponderen. Het gaat dan om de domeinen lichaam en geest, sociale relaties, materiële zekerheid, arbeid en presteren, waarden, inspiratie en natuur.
De resultaten van dit onderzoek laten zien dat een boerderij mogelijkheden biedt om mensen te ondersteunen in hun zoektocht naar zin. Zo biedt de boerderij een natuurlijke omgeving met rust en ruimte, mogelijkheden om deel te nemen aan werkzaamheden en veel vrijheid voor het individu met tegelijkertijd de mogelijkheden tot het beleven van gemeenschap. Specifieke kenmerken van een boerderij kunnen ingezet worden bij het ontwikkelen van activiteiten welke de zinzoekers ondersteunen in hun zoektocht naar zin. Genoemd worden o.a. (pastorale) wandelingen, workshops, creatieve werkvormen zoals schilderen, maken van schrijfopdrachten. Ook de aanwezigheid van een (buiten) kapel, huisaltaar, labyrint, en het plaatsen van meditatieve teksten bij kruiden, planten,wordt gesuggereerd. Daarnaast kunnen, vanuit de mogelijke godsdienstigeachtergrond van de boer, ook activiteiten worden georganiseerd die een duidelijke godsdienstig karakter hebben. Uit dit onderzoek komen de volgende voorbeelden naar voren: een bijbelse tuin, bijeenkomsten van een huisgemeente, gebedsbijeenkomsten of een alfagroep voor en door jongeren.
Door deze gevarieerde activiteiten op een zingevingsboerderij aan te bieden wordt aangesloten bij de verschillende dimensies van het bestaan van de mens, waardoor hun ervaring van zin vergroot kan worden.
Om deze activiteiten methodisch verantwoord te laten ontwikkelen en uitvoeren is het raadzaam om hiervoor een professional in te schakelen. Een HBO-theoloog met pastorale, agogisch/educatieve, liturgische en missionaire competenties zou hiervoor in aanmerking komen.