Samenvatting

In 2010 is een leerling- en medewerkersonderzoek uitgevoerd binnen het Fivelcollege. Een van de conclusies uit dit onderzoek, is een daling van de beoordeling van de sociale veiligheid binnen de school. Een positief ervaren sociale veiligheid is van groot belang voor een school. Naarmate een school hoger scoort op sociale veiligheid, zullen medewerkers en leerlingen van de betreffende school beter functioneren (Stawski, 2001). Daarnaast heeft sociale veiligheid een maatschappelijk belang, ouders verwachten dat de school van hun kind een sociaal veilige omgeving biedt (ECBO, 2011). Bovenstaande feiten hebben geleid tot dit onderzoek naar de ervaren sociale veiligheid binnen het Fivelcollege, hierbij wordt gericht op de afdeling VMBO. De doelstelling van het onderzoek luidt als volgt:
'Het schrijven van aanbevelingen die het Fivelcollege kan gebruiken om de sociale veiligheid binnen de afdeling VMBO te bevorderen.'
Na door literatuuronderzoek belangrijke factoren van sociale veiligheid te hebben vastgesteld, is een bestaande vragenlijst met betrekking tot dit onderwerp aangepast aan de situatie van het Fivelcollege. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen een vragenlijst voor de leerlingen en een voor docenten en onderwijsondersteunend personeel. Alle leerkrachten en onderwijsondersteunende personeelsleden van de afdeling VMBO hebben de vragenlijst ontvangen, de respons bij de leerkrachten is 61%, bij het onderwijsondersteunend personeel 67% en bij de leerlingen is de respons 91%.
Via de literatuur is het belang van sociale veiligheid binnen scholen aangetoond. Eén van de belangrijkste bevindingen hierin is dat naarmate de veiligheid binnen scholen als beter wordt beoordeeld, het personeel en de leerlingen beter gaan functioneren (Stawski, 2001). De objectieve vorm van sociale veiligheid, het feitelijke aantal incidenten en het ongewenste gedrag uitgevoerd door leerlingen (Bootsma, 2009), wordt door zowel de leerlingen, docenten en het onderwijsondersteunend personeel van het Fivelcollege als voldoende beoordeeld. Er wordt door de ondervraagden een 4.5 op een schaal van 7 gescoord op dit gebied. Wat betreft de subjectieve vorm van sociale veiligheid, het gevoel van veiligheid dat heerst binnen een school (Bootsma, 2009), zijn er verschillen waarneembaar tussen de ervaring van leerlingen en die van het personeel. Eén van de pijlers in het vormgeven van een sociaal veilig klimaat is de mate waarin de schoolleiding in staat is om het schoolbeleid te vertalen in regelgeving voor op de werkvloer (Kruijk, Van der Ploeg, Stawski, 2001). Uit het onderzoek blijkt een discrepantie tussen de beleving van het personeel en die van de leerlingen in hoe de school- en gedragsregels worden nageleefd en gecontroleerd. Een andere belangrijke bevinding uit het onderzoek is de verantwoordelijkheid die docenten voelen voor de organisatie. Zij geven aan zich verantwoordelijk te voelen voor de lesgebonden situaties, in niet lesgebonden situaties ervaren zij dit verantwoordelijkheidsgevoel niet.
Aan de hand van de resultaten van het onderzoek, is gekomen tot de volgende aanbevelingen:
- Naar aanleiding van dit onderzoek luidt de aanbeveling voor de schoolleiding van het Fivelcollege om toe te zien op een doorvoering van het gestelde schoolbeleid in de praktijk. Op papier is het beleid in orde, wat een basis legt voor een sociaal veilige school, in de praktijk houdt de uitvoering echter te wensen over.
- Het is belangrijk dat personeel van het Fivelcollege verwachtingen ten aanzien van elkaar en de schoolleiding uitspreken. De onderlinge afhankelijkheid, die noodzakelijk is om een sociaal veilige school te organiseren, moet worden erkend.
- School- en gedragsregels moeten door de schoolleiding worden afgestemd naar docenten en het onderwijsondersteunende personeel van het Fivelcollege. Het is de taak van de docenten om deze regels te bekrachtigen richting leerlingen.
- Er is extra aandacht nodig voor de bekendheid van protocollen en gedragscodes bij het personeel.
- Uit het onderzoek blijkt dat leerlingen graag willen meedenken over het creëren van een sociaal veilige school. De aanbeveling voor het Fivelcollege is deze bereidheid te benutten.